iskanunu.com 
İlgili Makaleler
Tahmini okuma süresi: 3 dk.
Çalışma hayatının sık sık karşılaştığı durumlardan birisi de işe iade davalarıdır. İşverenin işçiyi 4857 sayılı Yasamızda ilgili maddeleri uyarınca işten çıkarması sonucu, çalışanların yine aynı Yasadan faydalanarak haklarını aramaları ve haklılıklarını ispat etme yoluna gitmektedirler. Kısaca anlatmak gerekirse 4857 sayılı İş Kanunu gereği Kanunla getirilen koşulları sağlayan işçiler iş güvencesi kapsamındadır. İş güvencesi kapsamına alınmış bir işçinin iş sözleşmesini fesih etmek isteyen işveren feshin geçerli bir nedene dayandığını bildirmek ve feshi yazılı olarak gerçekleştirmekle yükümlüdür. Kanunun aradığı koşullara uymayan iş sözleşmeleri feshi sonucunda işçiler feshin geçersiz sayılması talebiyle yargı yoluna başvurabilmektedirler. Mahkemelerce feshin geçersizliğine karar verildiğinde, işçinin işe iadesine karar verilmiş olmaktadır.
Yazımızda işe iade davalarının hangi koşullar altında açılabileceği ve dava süresi ile şartlarından çok işe iade davası sonunda işe başlatılmayan sigortalının işten ayrılış bildirgesinin verilme süresine değineceğiz.
İşe İade Davalarının Yasal Zemini
4857 sayılı Kanunun 21 inci maddesinde, işverence geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece veya özel hakem tarafından tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verilmesi halinde, işverenin, işçiyi bir ay içinde işe başlatmak zorunda olduğu, işçinin başvurusu üzerine bir ay içinde işe başlatılmaması halinde işçiye en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olduğu, kararın kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre için işçiye en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer haklarının ödeneceği, işçinin kesinleşen mahkeme veya özel hakem kararının tebliğinden itibaren on işgünü içinde işe başlamak için işverene başvuruda bulunmak zorunda olduğu, bu süre içinde başvuruda bulunmaz ise işverence yapılmış olan feshin geçerli bir fesih sayılacağı ve işverenin sadece bunun hukuki sonuçları ile sorumlu olacağı hükmü bulunmaktadır.
Davayı Kazanan Sigortalının İşten Ayrılış Bildirgesinin Verilme Süresi
21/8/2013 tarihli ve 28742 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 25 inci maddesine eklenen yedinci fıkra ile açmış olduğu dava sonucunda işe iade davasını kazanan sigortalıların işverence işe başlatılmaması halinde işverenlerce 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre işten ayrılış bildirgesinin verilme süresi düzenlenmiş olup, işverenlerin sigortalı personelin işe başlamak için işverene yaptığı başvurusuna ilişkin tebligatın alındığı tarihin içinde bulunduğu ayı takip eden ayınsonuna kadar işten ayrılış bildirgelerini vermeleri halinde bildirge yasal süresi içinde verilmiş sayılacağından işverenlere işten ayrılış bildirgesinin geç verilmesi nedeniyle idari para cezası uygulanmayacaktır.
Örnek 1- 13/2/2014 tarihinde işverence geçerli sebep gösterilmeden işten çıkarılan ve aynı tarih itibariyle işverence işten ayrılış bildirgesi düzenlenerek Kuruma verilen sigortalının 4857 sayılı Kanunun 21 inci maddesine göre açtığı işe iade davası 30/10/2014 tarihinde kesinleşmiştir. Sigortalı 31/10/2014 tarihinde işverene işe başlatılmak üzere müracaat etmiştir. Sigortalının tebligatının aynı tarihte işverene ulaşmış olduğu varsayıldığında sigortalıyı işe başlatmamaya karar veren işverenin dört aylık ücret ödeyeceği sürenin son günü olan 13/6/2014 tarihine göre düzenleyeceği işten ayrılış bildirgesini 2014 yılı Kasım ayı sonuna kadar Kuruma vermesi gerekmektedir. Bu süre içinde verilen işten ayrılış bildirgesi nedeniyle idari para cezası uygulanmayacaktır. Ünitece mahkeme kararı gereğince işlem yapılacağından 13/2/2014 tarihinde verilen işten ayrılış bildirgesi de yersiz durumda verilmiş olduğundan ilgili programdan mahkeme kararı seçeneği seçilerek silinecektir.
Örnek 2- Örnek 1’deki sigortalının işe başlamaya ilişkin tebligatının 7/11/2014 tarihinde işverene ulaştığı varsayıldığında 14/6/2014 tarihine göre düzenlenecek işten ayrılış bildirgesinin 2014 yılı Aralık ayı sonuna kadar işverence verilmesi halinde işten ayrılış bildirgesine idari para cezası uygulanmayacaktır.
SONUÇ
21/8/2013 tarihli ve 28742 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 25 inci maddesine eklenen yedinci fıkra ile açmış olduğu dava sonucunda işe iade davasını kazanan sigortalıların işverence işe başlatılmaması halinde işverenlerce işten ayrılış bildirgesinin verilme süresi düzenlenmiş olup, işverenlerin sigortalı personelin işe başlamak için işverene yaptığı başvurusuna ilişkin tebligatın alındığı tarihin içinde bulunduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar işten ayrılış bildirgelerini vermeleri halinde bildirge yasal süresi içinde verilmiş sayılacağından işverenlere işten ayrılış bildirgesinin geç verilmesi nedeniyle idari para cezası uygulanmayacaktır.
*Feti SAVRAN/İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Uzmanı / Sosyal Güvenlik Denetmeni
Yararlanılan Kaynaklar:
- 4857 sayılı İş Kanunu
- 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu
- 21/8/2013 tarihli ve 28742 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan SSİY
- Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü Tarafından Yayımlanan 2014/5 sayılı Genelge
