iskanunu.com 
İlgili Makaleler
Tahmini okuma süresi: 5 dk.
Çalışma hayatının en önemli unsurlarından biri olan çalışanların işveren payı sigorta primleri işverenlere yüklü bir maliyet oluşturmaktadır. Bu yazımızda engelli işçi çalıştıran işverenlere yönelik teşvikleri ele alacağız. SGK tarafından yapılan Nisan 2014 tarihli duyuruyu ele alarak her yıl Ocak ayında eskiden yenilenmesi gereken belgenin, engelli istihdam eden işverenlerin, çalışanlarının engellilik oranlarını Kurumlara ibraz etme yöntemlerinde ve uygulanacak teşvikte gidilen değişiklikleri ele alacağız.
Önceki Uygulama Nasıldı?
4857 sayılı Kanunun 30. maddesinde öngörülen teşvikten yararlanabilmek için evvelce engelli sigortalı çalıştıran işverenlerden, çalışma gücünün en az % 40’ ından yoksun olduğu sağlık kurulu raporu ile belgelenen sigortalılara ilişkin 2008/77 sayılı Genelge ekinde yer alan belgenin Türkiye İş Kurumundan onaylatılarak işyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik merkezine ibraz edilmesi istenilmekte idi.
• Aynı il sınırları içinde elli veya daha fazla sigortalı çalıştıran işverenler için kontenjan dahilinde çalıştırdıkları engelli sigortalılara ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerini 14857 sayılı kanun numarasını, kontenjan fazlası ( %3’ ten fazlası) çalıştırdıkları engelli sigortalılara ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerini 54857 sayılı kanun numarasını seçerek,
• Engelli sigortalı çalıştırmakla yükümlü olmayan işverenler için engelli sigortalıların tamamına ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerini 54857 sayılı kanun numarasını seçerek, düzenleyebilmeleri amacıyla sistem üzerinde kolaylıkla uygulanabilecek bir metot ile tanımlanabilecekti.
Yukarıdaki açılamalar gereği engelli teşvikinden yararlanmak isteyen işverenler;
• 14857 sayılı kanun numarası ile bildirdikleri sigortalılardan dolayı engelli teşvikinden % 100 ölçüde,
• b) 54857 sayılı Kanun numarası ile bildirdikleri sigortalılardan dolayı engelli teşvikinden % 50 ölçüde
Yararlanarak işveren hissesine tekabül eden, prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan tutar Hazinece karşılanmaktaydı.
6518 Sayılı Kanunun İle Getirilen Değişiklik
6518 sayılı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’ un 58.maddesinde;
“MADDE 58 – 4857 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “nasıl işe alınacakları,” ibaresinden sonra gelmek üzere “Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının görüşü alınarak” ibaresi eklenmiş, altıncı fıkrasında yer alan “yüzde ellisi” ibaresi “tamamı” şeklinde değiştirilmiştir.”
4857 sayılı Kanunun 30. maddesinin altıncı fıkrasında yer alan “yüzde ellisi” ibaresi 6518 sayılı Kanunun 58. maddesi ile “tamamı” şeklinde değiştirilmesi ile birlikte, gerek aynı il sınırları içinde elli ve üzerinde sigortalı çalıştıran işverenlerden kontenjan dahilinde veya kontenjan fazlası engelli sigortalı çalıştıran işverenlerin, gerekse engelli çalıştırmakla yükümlü olmadıkları halde engelli çalıştıran işverenlerin, çalıştırdıkları her bir engelli sigortalının prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hissesinin tamamı, Hazinece karşılanmaya başlanılmıştır.
Önceki uygulamada, çalıştırdıkları engelli sigortalıların kontenjan fazlasını daha önce 54857 sayılı kanun numarasını seçerek bildiren işverenler ile yükümlülük altında olmayıp engelli sigortalı çalıştıran işverenler(50’den az sigortalı sayısı bulunmasına rağmen engelli sigortalı çalıştıran işverenler) de dahil olmak üzere engelli sigortalı çalıştıran işverenlerin tamamı, engelli sigortalılarını 14857 sayılı kanun numarası seçerek düzenleyecekleri aylık prim ve hizmet belgeleri ile bildirerek, anılan teşvikten % 100 ölçüde yararlanabileceklerdir.
Önceki uygulamada 2008/77 sayılı SGK Genelgesi ekinde yer alan belgenin her yıl Ocak ayında, Türkiye İş Kurumu tarafından onaylatılması suretiyle, işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Merkezine ibraz edilmesi şartı; 6518 sayılı Kanunun ile 4857 sayılı Kanunun 30. maddesinde yapılan değişiklik sonucunda engelli teşvikinden yararlanabilmek amacıyla her yıl Ocak ayında yapılması gereken işlemlere de gerek kalmamıştır.
İşverenlerin anılan teşvikten yararlanabilmesi için kapsama giren sigortalıların e-Bildirge programlarında mevcut “Engelli Teşvik Yönetimi” programı vasıtasıyla sisteme kaydedilmesi, ardından sisteme kaydedilen sigortalıların 14857 sayılı kanun numarası seçilerek düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgeleri ile bildirilmesi ve tahakkuk eden primlerin sigortalı hissesi ile prime esas kazanç alt sınırını aşan kısma isabet eden işveren hissesi prim tutarının ödenmesi gerekmektedir.
Sigortalıların “Engelli Teşvik Yönetimi” programı vasıtasıyla sisteme kaydedilmesi sırasında, TC kimlik numarası girilen sigortalının çalışma gücündeki kayıp oranının % 40″ın altında olup olmadığı Türkiye İş Kurumu veri tabanına bağlanarak sorgulanacaktır. Bu sorgulama sırasında, çalışma gücündeki kayıp oranı;
• % 40 ve üzerinde olan sigortalıların 14857 sayılı Kanun numarası ile tanımlanmasına izin veriliyorken %39 ve altında olan sigortalıların APHB’lerde 14857 sayılı Kanun numarası seçilerek gönderilmesi engellenmiştir.
ÖZET
Özetle konumuzu sınırlandıracak olursak; 4857 sayılı İş Kanununun “engelli ve eski hükümlü çalıştırma zorunluluğu” başlıklı 30uncu maddesinde yapılan değişikliğe göre, artık kontenjan fazlası engelli çalıştıran, yükümlü olmadıkları halde engelli çalıştıran işverenlerin, çalıştırdıkları her bir engelli sigortalının prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hissesinin tamamı, Hazine tarafından karşılanacaktır. Böylece engelli işçiler, 2014/Mart döneminden itibaren 14857 Kanun Türü ile bildirilecek ve asgari ücrete kadar olan ücretin priminin işveren hissesinin tamamı, Hazinece karşılanacaktır. Bu itibarla kontenjan kapsamında ve kontenjan fazlası olan engellileri çalıştıran işverenlerce, “14857” sayılı “Kanun Türü” seçilerek APHB verilecek ve bu düzenlemeyle işveren uygulaması da kolaylaşacaktır. Ayrıca belirtmek gerekir ki SGK Genelgesi ekinde yer alan belgenin her yıl Ocak ayında, Türkiye İş Kurumu tarafından onaylatılması suretiyle, işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Merkezine ibraz edilmesi şartı; 6518 sayılı Kanunun ile 4857 sayılı Kanunun 30. maddesinde yapılan değişiklik sonucunda engelli teşvikinden yararlanabilmek amacıyla her yıl Ocak ayında yapılması gereken işlemlere de gerek kalmamıştır.
Kaynak: http://datassist.com.tr/blog/314-engelli-calistirma-tesvikinde-yeni-duzenlemeler
