Geçici Görevle Türkiye’ye Gelen İşçilerin Sigortalılığı

Günümüzde uluslararası düzeyde ticari hareketlerin artmasıyla birlikte şirketler faaliyet alanlarını genişleterek farklı ülkelerde şubeleşme yoluna gitmektedirler. Şüphesiz bu ticari hareketlenmeden ülkemiz de etkilenmekte ve son dönemlerde artış gösteren yabancı işçilerin sigortalılık işlemleri, işverenler için önemli bir konu haline gelmektedir.

Geçici Görevle İşe Başlayanların Sigortalılık Durumları

Konuya ilişkin yasal düzenleme 10.09.2014 tarihinde 6552 sayılı Kanunda değişiklik yapılarak yürürlüğe girmiştir. Buna göre yabancı ülkede faaliyet gösteren bir kuruluş tarafından, o kuruluş adına ve hesabına Türkiye’ye iş için gönderilen ve bulundukları ülkede sigortalı olduklarını belgelendiren kişiler üç ayı geçmemek üzere sigortalı sayılmayacaklardır. Bununla birlikte Türkiye’de kendi nam ve hesabına çalışıp yurt dışında ikamet eden ve ikamet ettiği ülkenin sosyal güvenlik mevzuatına tabi olan kişilerde bu düzenlemeyle birlikte sigortalı sayılmayanlar arasında sayılmışlardır. Burada dikkat edilmesi gereken husus, 4a kapsamındaki çalışanlar için sigortalı sayılmama hali üç aylık bir süre sonunda bitecekken, kendi nam ve hesabına çalışması bulunan yabancı çalışanlar için herhangi bir süre kısıtlaması olmamasıdır.

Türkiye’ye geçici görevle gelen yabancıların sigortalılığı, çalışan işçinin tabi olduğu ülke ile ülkemiz arasında sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanıp imzalanmamasına göre değişiklik göstermektedir. 

Türkiye ile Sosyal Güvenlik Sözleşmesi Olan Ülkeler Bakımından İşleyiş

Yabancı sigortalılar Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi olan ülkelerden gelmiş ise sözleşmede belirtilmiş olan süre boyunca sigortalı sayılmayacak, üç aylık süre kısıtlaması bu çalışanlar için uygulanmayacaktır. Geçici görevle çalışan yabancı sigortalıların işin uzaması gibi sebeplerle görev sürelerinin uzatılması mümkündür. Burada uzatabilecek süre ikili sözleşmelerde belirtilmiştir. Buna göre uzatma talebinin ilk olarak çalışanın ülkesinde bağlı bulunduğu sigorta kurumuna iletilmesi gerekmektedir. İlgili sigorta kurumu Sosyal Güvenlik Kurumu ile süreci yöneterek süre uzatımına ilişkin onay alabilir. Sözleşmede belirtilen sürenin sonunda hala çalışmaya devam eden yabancı çalışanlar 4a kapsamında sigortalı sayılır.

Örnek: Belçika’da sigortalı olarak çalışırken, 19.01.2018 – 19.01.2019 tarihleri arasında geçici görevli olarak Türkiye’ye gönderilen Belçika uyruklu kişi bu süre boyunca Türkiye’de sigortalı sayılmayacaktır.  Belçika ile olan ikili sosyal güvenlik anlaşması gereği bir sene daha uzatma talebinde bulunulması durumunda kişi sigortasız olarak çalışmaya devam edebilir. Ancak bu sürenin sonunda iş bitmemiş ve kişi hala Türkiye’de çalışmaya devam ediyorsa 5510 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olarak Kuruma bildirimlerinin yapılması gerekir.

Türkiye ile Sosyal Güvenlik Sözleşmesi Olmayan Ülkeler Bakımından İşleyiş

Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerden gelen yabancı sigortalılar, geldikleri ülkelerde sigortalı olsalar bile üçüncü ay sonunda 5510 sayılı Kanun bakımından zorunlu sigortalı olarak sayılacaklarından, Kuruma bildirimlerinin yapılması gerekir.

Örnek: Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan bir ülke olan Avustralya’dan geçici görevle Türkiye’ye gelen bir kişi için Bakanlıkça 01.01.2023 – 01.06.2023 süresi için çalışma izni verildiğini varsayalım. Avustralya’da sosyal güvenliğe tabi çalıştığını belgeleyen çalışan için en geç üç aylık sürenin dolduğu 01.04.2023 tarihinde Kuruma sigortalı işe giriş bildirgesinin verilmesi gerekir.

Türkiye ile İkili Sosyal Güvenlik Anlaşması Olan Ülkeler

Türkiye ile diğer ülkeler arasında imzalanan sosyal güvenlik sözleşmeleri sonucunda hangi ülke vatandaşının ne kadar süreyle ülkemizde sigortalı sayılmayacağını gösterir liste aşağıdaki gibidir.