İş Kazası Bildirim Süreleri

İş kazasının tanımına, hangi kazaların iş kazası kapsamında sayılıp sayılmadığına ve iş kazasının yasal bildirim sürelerine 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda yer verilmiştir.

İş Kazasının Tanımı

5510 sayılı kanunun 13. Maddesine göre iş kazası:

• Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,

• İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle veya görevi nedeniyle, sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş veya çalışma konusu nedeniyle işyeri dışında, 

• Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,

• Emziren kadın sigortalının, çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,

• Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında,

meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özüre uğratan olaydır.

İş kazası hükümleri Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bendi ile 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c), (e) ve (g) bentlerinde sayılan sigortalılar ile Kanuna eklenen Ek 5 inci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalıştırılan sigortalılar için geçerlidir. İş kazasına tabi sigortalılar dışındaki diğer sigortalılar ile sigortalı sayılmayanlara iş kazası hükümleri uygulanmaz.

İş Kazası Bildirim Süreleri

İş kazasının yaşanması durumunda yasal bildirim sürelerine uyulması gerekir. 5510 sayılı kanunun 13 üncü maddesinin ikinci fıkrasında bildirim sürelerine yer verilmiştir. Buna göre iş kazasının 4 üncü maddenin birinci fıkrasının;

• (a) bendi ile 5 inci madde kapsamında bulunan sigortalılar bakımından bunları çalıştıran işveren tarafından, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal ve Kuruma da en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde,

• (b) bendi kapsamında bulunan sigortalı bakımından kendisi tarafından, bir ayı geçmemek şartıyla rahatsızlığının bildirim yapmaya engel olmadığı günden sonra üç iş günü içinde,

• (c) bendi kapsamında bulunan sigortalılar bakımından, bunları çalıştıran işveren tarafından, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine veya kendi mevzuatlarına göre yetkili mercilere derhal ve Kuruma da en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde bildirilmelidir.

• Bu fıkranın (a) ve (c) bentlerinde belirtilen süre, iş kazasının işverenin kontrolü dışındaki yerlerde meydana gelmesi halinde, iş kazasının öğrenildiği tarihten itibaren bildirim süresi üç iş günüdür.

İş kazası bildirim süresi hesabında yalnızca iş günleri dikkate alınır. Bildirim süresi içerisinde cumartesi, pazar günleri ile resmi tatil günlerine rastlayan günler üç iş günü hesabında dikkate alınmaz. Ayrıca, bildirim süresi hesabında kazanın olduğu gün dahil edilmez. Kazanın olduğu günü takip eden günden itibaren üç iş günü sayılmalıdır. Örneğin Perşembe günü meydana gelen iş kazası için 3 iş günlük hesaplama Cuma gününden başlar. Cuma, Pazartesi ve Salı olmak üzere 3 iş günü hesabı yapılır. Salı gün bitimine kadar elektronik ortamda Kuruma bildirim yapılabilir.

İş kazası ve meslek hastalığı bildirgesinin süresi içerisinde e-Sigorta ile Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmesi veya doğrudan ya da posta yoluyla da ilgili üniteye gönderilmesi gerekir. Adi posta veya kargo ile yapılan bildirimlerde Kurum kayıtlarına intikal tarihi, taahhütlü, iadeli taahhütlü veya acele posta ile yapılan bildirimlerde de postaya veriliş tarihi esas alınır. Elektronik ortamda yapılan bildirimler için ayrıyeten yazılı bildirime gerek yoktur. Yabancı uyruklu çalışanların iş kazası geçirmesi durumundaysa SGK müdürlüğüne yazılı bildirim yapılması gerekir.

İşverenler, iş kazası bildirimini yapmakla mükellef olmakla birlikte, 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre; iş kazalarının kayıtlarını saklamalı, inceleme yaparak kazaya sebebiyet verebilecek iş ekipmanlarını tespit etmeli ve gerekli önleyici tedbirleri almalıdır. İş kazası olduğu andan itibaren işveren, işveren vekili ya da birim amiri tarafından tutanak tutulmalı ve bu belge saklanmalıdır.

İş Kazası Bildirim Süresine Uyulmaması

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunun 14. Maddesi’nde iş kazalarının işverenlerce üç iş günü içerisinde kuruma bildirilmesi gerektiğine, bildirilmemesi durumundaysa idari para cezası uygulanacağına yer verilmiştir. İş kazasının geç bildirilmesi durumunda tehlike sınıfına ve çalışan sayısına göre 2022 yılında uygulanacak idari para cezaları aşağıdaki gibidir;

İdari para cezaları dışında, SGK, iş kazası geçiren sigortalı için ödediği sağlık harcamalarını ve sigortalıya verilen ödemeleri de işverenden tahsil eder. 5510 sayılı kanunun 4. Maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların iş kazası geçirmesi durumunda yukarıda yer verilen süreler içerisinde işveren tarafından bildirim yapılmaması durumunda, bildirimin yapıldığı zamana kadarki geçici iş göremezlik ödeneği işverenden faizi ile tahsil edilir. Kanunun 4. Maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortaya tabi olanlar içinse, bildirim tarihine kadar geçe süre için geçici iş göremezlik ödeneği kendilerine ödenmemekte olup, bildirim tarihinden sonraki süreleri kapsayan günler için geçici iş göremezlik ödeneği ödenir.

İşverenin Kuruma bildirim yapmasının yanı sıra, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunun 14. Maddesi’ne bağlı olarak sağlık hizmet sunucularının da intikal eden iş kazalarını SGK’ya bildirmesi gerekir. Sağlık hizmet sunucuları iş kazalarını en geç 10 gün içinde SGK’ya bildirmelidir. İşverence yapılmayan bildirimlerin SGK tarafından tespitinde sağlık kuruluşları önem taşımaktadır.