Isınma Yardımı Bordroda Nasıl Uygulanır?

İş hayatında işveren ile işçi arasında yapılan gerek iş sözleşmelerinde gerek toplu iş sözleşmelerinde çalışanlara birtakım ödemeler yapılacağına dair hükümlere yer verilebilmektedir. İş sözleşmelerinde yer verilmese dahi işverenler çalışanlarına çeşitli ayni veya nakdi yardımlarda bulunabilmektedirler. Çalışanların işe olan bağlılığını arttırma, ihtiyaçlarını giderme gibi çeşitli amaçlar ile yapılan bu yardımlar için işverenler çeşitli kurum veya kuruluşlar tarafından teşvik edilebilmektedir. Bu amaç doğrultusunda, işverenlerin çalışanlarına yaptığı ödemelerden alınan gelir vergisi ve SGK primine istisna uygulanabilmektedir.

Yakın zamanda SGK tarafından yayınlanan 2022/26 Sayılı Genelge ile ısınma yardımına ilişkin SGK primine istisna uygulanacağı duyuruldu. İşverenler tarafından çalışanlara sağlanan elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olarak yapılacak ödemelerde istisna uygulaması getirildi. 7420 sayılı Kanunun geçici 1’inci maddesi gereğince, bu maddenin yürürlüğe girdiği 09 Kasım 2022 tarihinden 2023 yılı Haziran Ayı sonuna kadar, işverenler tarafından çalışanlara sağlanan elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere aylık 1.000 TL’yi aşmayan ödemeler SGK priminden istisna edildi.

SGK tarafından ısınma yardımına ilişkin sigorta primine uygulanacak istisnasının usul ve esasları açıklandı. Buna göre, 7420 sayılı Kanunun Geçici 1’inci maddesinde yer alan ısınma yardımının prime esas kazançtan istisna tutulabilmesi için;

*   Elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere yapılan ödemelerin maddenin yürürlüğe girdiği 9 Kasım 2022 tarihinden 30/6/2023 (dahil) tarihine kadar yapılması,

*    Elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere yapılan ödemelerin mevcut ücretlerine/prime esas kazanç tutarlarına ilave olarak yapılması,

*   Mevcut ücretlerine/prime esas kazanç tutarlarına ilave olarak yapılan ödemelerin aylık 1.000 TL’yi aşmaması,

*   İşverenler tarafından sigortalılara elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere ödemenin yapılması şartlarına yer verildi.

Yukarıda da belirtildiği gibi; elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere yapılan ödemelerin maddenin yürürlüğe girdiği 9 Kasım 2022 tarihinden sonra yapılmış olması durumunda istisnadan faydalanılabilecektir. Bu tarihten önce yapılan elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma yardımları için istisna uygulanmayacaktır.

Bu istisnanın uygulanabilmesi için çalışanların mevcut ücretlerine/prime esas kazançlarına ilave olarak ödemenin yapılmış olması gerekmektedir. İstisna tutarını aşan bir ısınma yardımı yapılması durumunda, aşan kısım gelir vergisi ve SGK primine tabi tutulacaktır. Ödemenin birden fazla kalem altında bordroda gösterilmesi mümkündür. Örneğin, 700 TL doğalgaz yardımı, 300 TL elektrik gideri olarak bordroda ısınma yardımına yer verilebilir. Her iki ödemenin toplamı dikkate alınarak 1000 TL’lik kısma istisna uygulanabilecektir.

İstisnadan faydalanmak için, çalışanın ücretinde bir artış yaratmadan farklı bir amaç doğrultusunda ödenen yardımın ısınma yardımı adı altında bordroda gösterilmesi halinde istisnadan yararlanılamayacaktır. İstisnadan faydalanmak için ödemenin elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olarak yapılması gerekmektedir. Dolayısıyla, bu amaçla yapılan ödemelerin bordro uygulamalarında elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderleri gibi isimler ile gösterilmesi daha doğru bir uygulama olacaktır. Ayrıca bu kapsamda yapılan ödemelere istisna uygulanabilmesi için elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine ilişkin çalışandan fatura veya farklı bir belge talep edilmesine gerek bulunmamaktadır.

Isınma yardımının sigortalıya veya üçüncü kişilere nakdi olarak ödenmesi, istisna uygulamasına engel değildir. Nakdi yapılan elektrik, doğalgaz ve ısınma yardımlarının da 1000 TL’yi aşmayan kısmı prime esas kazançtan istisna edilecektir.

Sigortalının aynı ya da farklı bir işverene ait birden fazla işyerinde çalışması durumunda prime esas kazanç hesabı işverene ait her bir işyeri için ayrı ayrı yapılacaktır.

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’na göre ayni yardımlar prime esas kazançtan muaftır. Bu nedenle, elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderleri dışında çalışanlara sağlanan kömür, odun yardımı gibi ayni yardımların tamamı prime esas kazançtan muaf olduğundan dolayı, 7420 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesi kapsamında değerlendirilmeyecektir.

Ayrıca, 3 Kasım 2022 tarihli ve 7420 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla yapılan değişiklikler çerçevesinde elektrik, doğalgaz ve benzeri ısınma giderleri karşılığı olarak çalışanlara yapılan ödemelerde gelir vergisi istisnası da getirildi. 7420 sayılı Kanun ile, 9 Kasım 2022 tarihinden geçerli olmak üzere 30 Haziran 2023 tarihine kadar, işverenler tarafından çalışanlara elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere, mevcut ücretlerine/prime esas kazançlarına ilave olarak yapılan aylık 1.000 TL’yi aşmayan ödemeler gelir vergisinden de istisna edilmiştir.

İlgili Kanun ve Tebliğ hükümleri içerisinde, elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olarak yapılacak ödemelerde SGK primi ve gelir vergisi istisnası bulunmakta olup, damga vergisine yönelik bir istisna yer almadığından dolayı bu kapsamda yapılan ödemeler damga vergisine tabi tutulacaktır.