Ülkemizin son günlerde içinde bulunduğu durum sebebi ile Anayasamızın 120.maddesi uyarınca 3 aylık süre ile “Olağanüstü Hal” ilan edildiği Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklandı. Henüz bu konuda alınacak tedbirleri içeren ilanen duyuruları yapılmamıştır, bu nedenle OHAL’in işçi-işveren ilişkilerini nasıl etkileyeceği açık değildir.
Ancak yürürlükteki 2935 Sayılı OHAL Kanunu işçi çıkarmalarda aşağıdaki sınırlandırmalar öngörmektedir.
OHAL NEDIR?
Cumhurbaşkanı Erdoğan, MGK’nın tavsiyesi ve Bakanlar Kurulunun aldığı karar uyarınca 3 ay süreyle olağanüstü hal kararı alındığını duyurdu. Anayasa’nın 120. maddesine göre alınan olağanüstü hal kararının uygulamasını, 2935 Sayılı Kanun göstermektedir.
Olağanüstü Hal; Tabii afet, tehlikeli salgın hastalıklar veya ağır ekonomik bunalım, Anayasa ile kurulan hür demokrasi düzenini veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerine ait ciddi belirtilerin ortaya çıkması veya şiddet olayları sebebiyle kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması, durumlarında olağanüstü hal ilan edilmesi ve usulleriyle olağanüstü hallerde uygulanacak hükümleri belirlemektir.
Vatandaşlar için getirilecek para, mal ve çalışma yükümlülükleri ile olağanüstü hallerin her türü için ayrı ayrı geçerli olmak üzere, temel hak ve hürriyetlerin nasıl sınırlanacağı veya nasıl durdurulacağına, halin gerektirdiği tedbirlerin nasıl ve ne suretle alınacağına, kamu hizmeti görevlilerine ne gibi yetkiler verileceğine, görevlilerin durumlarında ne gibi değişiklikler yapılacağına ve olağanüstü yönetim usullerine ilişkin hükümler 2935 Sayılı Kanun kapsamında belirlenmiştir.
OLAĞANÜSTÜ HAL DURUMUNDA İŞÇI İŞTEN ÇIKARILABILECEK MI?
2935 sayılı Kanun 11.maddesi gereği;
“Madde 11 – Bu Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince olağanüstü hal ilanında; genel güvenlik, asayiş ve kamu düzenini korumak, şiddet olaylarının yaygınlaşmasını önlemek amacıyla 9 uncu maddede öngörülen tedbirlere ek olarak aşağıdaki tedbirler de alınabilir:
n) İşçinin isteği, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller, sağlık sebepleri, normal emeklilik ve belirli süresinin bitişi nedeniyle hizmet aktinin sona ermesi veya feshi dışında kalan hallerde işçi çıkartmalarını işverenin de durumunu dikkate alarak üç aylık bir süreyi aşmamak kaydıyla izne bağlamak veya ertelemek,”
Anılan Kanun maddesi gereği; tedbir amaçlı ilan edilmesi durumunda işçi kendi istemedikten sonra (istifa), İş Kanunu madde 25’ e (ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller)uymayan haller dışında, sağlık sebepleri, emeklilik ve belirli süreli iş sözleşmesinin süre bitiminin dışında, işçi çıkarmak isteyen işveren 3 aylık süre ile bu durumu ertelemek zorunda kalabilecektir. Üç aylık süreç azami süre olup işverenin içinde bulunduğu durum ile bu süre kısalabilecektir.
OHAL Yasası madde 11 (n) bendi ile çalışma hayatında işçi-işveren çalışma barışının sekteye uğramaması, çalışanların OHAL süresi boyunca hizmet akitlerinin güvence altına alınması amaçlanmaktadır.
Sonuç olarak, yürürlükteki OHAL yasası yukarıdaki sınırlandırma tedbirlerini kapsasa da işverenlerin bu konuda Bakanlıktan gelecek tedbir ilanını beklemeleri gerekmektedir.