iskanunu.com 
İlgili Makaleler
Engelli personel çalıştırmak, 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 30. Maddesi ile yalnızca kamu işyerleri için değil özel sektör için de bir zorunluluk haline gelmiştir. Bu yükümlülüğünü yerine getirmeyen işyerleri için cezai bir yaptırımın söz konusu olduğu da ayrıca belirtilmiştir. Bu durumda işverenlerin işyerlerinde belirlenen işçi sayısı sınırını aştılarsa Engelli Personel Çalıştırma Zorunluluğu vardır.
Aynı il sınırları içerisinde 50 ve daha üzeri işçi çalıştıran işverenler mevcut çalışanlarının %3’ü kadar engelli personel çalıştırmakla yükümlüdürler. Bu oran özel sektör için uygulanan orandır, kamu işyerleri için mevcut çalışan sayısının %4’ü kadardır. Örneğin özel sektör için, 70 işçinin çalıştığı bir işyerinde 70*%3=2,1 hesabıyla en az 2 engelli işçinin istihdam edilme zorunluluğu bulunmaktadır. Küsuratlı rakamlarda virgülden sonraki yarım ve yukarısı olan rakamlar yukarıya, yarımın altındaki küsuratlar ise aşağıya yuvarlanır. Engelli çalışanlar, toplam işçi sayısına dâhil edilmez.
Aynı işverenin aynı il sınırlarındaki farklı işyerlerinde çalışan işçilerinin toplam rakamı üzerinden hesaplama yapılarak, çalıştırılması zorunlu engelli sayısına ulaşılır. Farklı illerde bulunan işyerleri için hesaplama o il içerisinde çalışan işçi sayısı üzerinden yapılacaktır. Engelli personel oranını hesaplamak için temel aldığımız toplam işçi sayısına o il sınırlarında, o işverene bağlı olarak çalışan kısmi süreli, belirli ya da belirsiz süreli olması fark etmeksizin tüm çalışanlar dâhil olmalıdır.
İşverenin mevcut işçileri arasında sonradan engelli durumuna geçen bir personel var ise işverenin engelli personel sayısına dâhil edilebilmektedir.
Engelli personelin işe alımını nasıl yapabilirim?
İşveren çalıştırmakla yükümlü olduğu engelli personelleri kendi arama kanallarını kullanarak bulabilir. Çalıştırmakla yükümlü olduğu engelli personel sayılarını tamamlamakta güçlük çeken firmalar için Türkiye İş Kurumu ile işbirliği içinde olmak da bir çözüm olabilmektedir. Firmaların kendi arama kanallarına alternatif olarak Türkiye İş Kurumu aracılığıyla düzenlenen iş arayan engelli personeller ile işverenleri buluşturan toplantılara katılarak ya da kurumdan engelli personel özgeçmiş listelerini temin ederek de firmalarına ve aradıkları pozisyonlara uygun engelli personellere ulaşabilirler.
İşveren, kendi arama kanalları ile bularak çalıştırmaya başladığı engelli işçiyi, işe aldığı tarihten itibaren on beş iş günü içerisinde durumu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne bildirmek zorundadır. Bu bildirimi yapmadığı durumda engelli işçi çalıştırma yükümlülüğünü yerine getirmiyor olarak kabul edilir.
Engelli Personel Çalıştırmamanın Cezası Nedir?
4857 Sayılı İş Kanunu Madde 30’da düzenlenen engelli personel çalıştırma yükümlülüğünü yerine getirmeyen işyerleri için aynı kanunun 101. Maddesinde cezai müeyyidesi yer almaktadır.
Yükümlü olunan ve çalıştırılmayan her işçi ve çalıştırılmayan her ay için kamu işyeri veya özel sektör olduğu fark etmeksizin cezai müeyyidesi uygulanmaktadır. Bu cezai müeyyide 2015 yılında 2.095 TL’dir. Hatta konuyla ilgili denetimlerde geriye dönük 3 yıl incelenerek çalıştırılmayan her ay ve yükümlü olunan her engelli işçi için hesaplanan tutarlar söz konusu olabilmektedir.
Engelli personeller hangi işlerde çalıştırılamazlar?
Engelli personel kapsamında çalıştırılacak işçilerin nitelikleri, çalışabildikleri işler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılan yönetmeliklerle düzenlenir.
Engelli personeller ancak engel durumlarına uygun işlerde çalışma şartlarını kolaylaştıracak şekilde düzenlenebilen işyerlerine çalıştırılabilirler. Engelleri açısından sıkıntı oluşturabilecek hizmet alanlarında çalıştırılmamalıdırlar.
Engelli personeller ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılamazlar. Bu işlerde çalışacak personellerin uygun bir sağlık raporunun bulunması gerekmektedir. Ayrıca yeraltı ve sualtı işlerinde engelli işçi çalıştırılması yasaktır. Bu işyerleri çalıştırmakla yükümlü oldukları engelli personel sayılarını hesaplarken yer altı ve su altı işlerinde çalıştırdıkları işçileri toplama dâhil etmezler.
