İşverenin işçiye sağladığı menfaatlerden yapılan yasal kesintilerden biri de gelir vergisidir. Ayni olarak ödenen yardımların ücret kapsamında değerlendirilip değerlendirilmeyeceği ise kanunda açıkça belirtilmiştir.
Gelir Vergisi Kanunu Madde 61’e göre, “Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir”. Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere işverenin işçiye emeği karşılığında vereceği mal ya da para olması fark etmeksizin tüm ödemeler ücret kapsamında değerlendirilmelidir ve vergiye tabi tutulmalıdır. Yani Gelir Vergisi Kanunu’na göre ayni yardım da bir ücrettir. Ücret olarak değerlendirilen her ödemenin gelir vergisinin hesaplanması gerekmektedir. Ancak işçiye sağlanan bazı menfaatlere gelir vergisinden muafiyet verilmiş ve bu yardımlar Gelir Vergisi Kanunu’nun 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29 ve 30. Maddelerinin bentlerinde düzenlenmiştir. Bu maddeler dışındaki tüm yardımların; KDV dâhil tutarı net olarak kabul edilerek üzerine gelir vergisi ve damga vergisi tutarı hesaplanmalıdır.
Gelir Vergisinden müstesna tutulan ayni yardım niteliğindeki bu yardımlar şu şekildedir;
- İşyerinde işçiye yemek verilmesi
- Yemek kartı ya da kuponu olarak verilen yemek yardımı (2015 yılı için 13 TL’yi aşan kısmı vergiye tabidir)
- Personele mülkiyeti işverene ait alanda konut temini, ışıklandırma ve suyun temini (100m2’yi aşan kısmı vergilendirir)
- İşverenin işyerine toplu olarak getirip götürmek amacıyla işçilerine servis sağlanması
- İşçilere iş icabı demirbaş olarak verilen ve ayrılırken geri alınan kıyafetler
- İşverenin ödediği sağlık sigortası primleri ve bireysel emeklilik katkı paylarının işçinin brüt ücretinin %15ini ve toplamda yıllık asgari ücret tutarını aşmayan kısımları.
İşçiye işyerinde verilen yemeklerin tamamı gelir vergisinden muaf tutulurken, yemek kartı olarak işçiye ödenen ayni yemek yardımının gelir vergisi istisnası için tavan tutarı belirlenmiştir. Yemek yardımı vergi istisna ve muafiyetleri, işçiye işyerinde sağlanan yemek ya da yemek kartı olarak verilen yardımda söz konusudur. Nakit yemek yardımı dediğimiz, işçinin hesabına ücret eki gibi bordroda ödenen yemek yardımlarının tamamı vergiye tabidir.
İşçiyi işyerine taşıyan, işyerinden eve taşıyan yardım amaçlı servisler de gelir vergisi kanununa göre üzerinden gelir vergisi hesaplanmayacak menfaatlerdir. Fakat işçiye bireysel olarak şirket aracı verilmesi toplu getirip götürme amaç taşıyan servislerden ayrılarak gelir vergisi muafiyeti dışında kalmaktadır. İşçiye sağlanan bu menfaat üzerinden gelir vergisi hesaplanması gerekmektedir.
Bu maddeler içerisinde yer almayan, işçiye ayni verilen iş kıyafeti dışındaki giyecek yardımları, yakacak yardımları, alışveriş çekleri, yılbaşı sepetleri, ramazan paketleri üzerinden gelir vergisi hesaplanması gerekmektedir.