iskanunu.com 
İlgili Makaleler
İşverenlerin özellikle yardım ve hediye maksadı ile çalışanlarına yapmış oldukları altın yardımlarının çalışanın sigorta primine esas kazanç matrahına dâhil edilip edilmeyeceği konusunda Sosyal Güvenlik Kurumu yayınlamış olduğu 2016/12 sayılı Genelge ile kamuoyunu bilgilendirmiştir. Bu yayınlanan bildirge ile uzun süredir tartışmalara konu olan altın bedelleri prime esas kazanca dahil edilecek.
PRIME ESAS KAZANÇLAR
Bilindiği gibi 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun “Prime esas kazançlar” başlıklı 80inci maddesinin birinci fıkrasında 4üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların
a) Prime esas kazançlarının hesabında;
1) Hak edilen ücretlerin,
2) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemelerin ve işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarların,
3) İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yukarıdaki (1) ve (2) numaralı alt bentlerde belirtilen kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin,
brüt toplamının esas alınacağı,
b) Ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30’unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarlarının, prime esas kazanca tabi tutulmayacağı,
(c) (b) bendinde belirtilen istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemelerin prime esas kazanca tabi tutulacağı, diğer kanunlardaki prime tabi tutulmaması gerektiğine dair muafiyet ve istisnaların bu Kanunun uygulanmasında dikkate alınmayacağı,
Hükümleri yer almıştır.
İşverenlerce sigortalılarına sosyal amaçlı olarak bayram, yılbaşı, 25inci, 30uncu veya 50inci hizmet yılı gibi nedenlerle verilen çeyrek, yarım, tam altın bedellerinin sigorta primine esas kazanç tutarına dâhil edilip edilmeyeceği konusunda yapmış oldukları münferit başvurularına, yapılan değerlendirmeler sonucunda “altının parasal bir değeri bulunmakta ve tedavül edilebilmekte ise de, kural olarak hayatın olağan akışında altının ödeme aracı olarak kullanılmadığı, parasal karşılığı olmasına karşılık altın ile yapılan bir ödemenin nakdi ödeme olarak kabul edilemeyeceği dikkate alındığında, gördükleri işin karşılığı olmaksızın işverenler tarafından sosyal amaçlı olarak bayram, yılbaşı, 25 inci, 30 uncu veya 50 inci hizmet yılı gibi nedenlerle sigortalılara verilen çeyrek, yarım, tam altının ücret ya da ücret niteliğinde kazanç kavramı içinde yer almadığı, ayni yardım olarak nitelendirilebileceği ve bunların prime esas kazanç kapsamında değerlendirilemeyeceği” mütalaa edilerek sigorta primine tabi tutulmaması gerektiği hususunda görüş verilmiştir.
Ayni yardım yiyecek, giyinme, ısınma vb. doğrudan sigortalının ihtiyacını gidermeye yönelik para olarak değil de mal veya hizmet olarak yapılan yardımlardır. Sigortalısına giyim yardımı adı altında nakit ödeme yapan işverenin bu yardımı ayni yardım değil nakdi yardım olacağından sigorta primine tabi tutulması gerekmektedir. Ayni yardımları diğer yardımlardan ayıran bir diğer özellik de işçiye sağlanan bir menfaat olmasına karşılık bordroya dâhil olmamasıdır. Dolayısıyla ayni değil nakdi olarak yapılan bir yardımın bordroda gösterilmesi prime tabi tutulmasını gerektiren bir diğer gerekçe olarak gösterilmektedir.
ALTININ PARAYA KOLAY ÇEVRILEBILIR OLMASI ETKEN
Altının günlük değerinin belli olması ve her an piyasasında kolayca nakde dönüştürülebileceği ve bu sayede satın alma alternatifi sağlayacağı göz önüne alındığında altın olarak yapılan ödemeler nakit yardım olarak değerlendirilmesi sonucunda hatıra altınlarının sosyal veya kişisel bir ihtiyacın karşılanması maksadıyla verilmemiş olması, hatıra altınlarının tıpkı para gibi alışverişte kullanılabilecek bir ödeme aracı olması nedeniyle, hatıra altın tutarlarının ücret ödeme bordrolarına yansıtılmış olan bedeller üzerinden ilgili ayda sigorta primine esas kazanç tutarına dâhil edilmesi, sigortalılara hatıra altın verildiğinin tespit edilmesi ancak ödeme bordrosunda gösterilmediği durumlarda altının verildiği ayın son günündeki Merkez Bankası satış fiyatı üzerinden hesaplanacak miktarının sigorta primine esas kazanç tutarına dâhil edilmesi gerekmektedir.
1 HAZIRAN 2016 TARIHI ÖNEMLI
Bu itibarla sigortalılara işverenlerince 1 Haziran 2016 tarihinden sonra, bayram, yılbaşı, 25 inci, 30 uncu veya 50 inci hizmet yılı gibi nedenlerle verilen altınların bedellerinin sigorta primine esas kazanç olarak kabul edilerek sigorta primine tabi tutulması gerekmektedir.
