iskanunu.com 
5434 Sayılı Kanuna göre malul, her ne şekil ve sebeple olmuş olursa olsun iştirakçilerin vücutlarında gerçekleşen arıza ve tedavi imkanı mümkün olmayan hastalıklar sebebi ile vazifelerini yerine getiremeyecek duruma gelen kimselere denir. Malulen emeklilik ise söz konusu tanıma uygun bir şekilde malul duruma gelerek, diğer şartların da sağlanması ile birlikte yararlanılabilecek bir emeklilik türüdür.
Bu emeklilik sisteminin sebebi işçinin mağduriyetini önlemektir. Bazen işçiler çalışma hayatına girdikten sonra iş kazası, meslek hastalığı yahut başka bir takım sağlık problemleri sebebi ile çalışma gücü kaybına uğrayabilmekte hatta bazı durumlarda çalışma hayatına devam etmesi imkansız hale gelmektedir. Bu mağduriyetin önüne geçmek için malul kişilere malulen emeklilik kapısı açılmaktadır. Ancak burada kaçırılmaması gereken en önemli nokta malullük durumunun iş hayatına başladıktan sonra ortaya çıkması gerekliliğidir. Doğuştan gelen yahut iş hayatına başlamadan önce gelen malullük durumları malulen emeklilik için bir hak sağlamaz ancak engelli maaşından faydalanılabilir.
Malulen emekliliğin şartları 5510 sayılı kanunun 25.maddesinde ifade edilmiştir. En önemli şart 10 yıllık sigortalılık süresinin dolması. İşçinin 10 yıl boyunca sigortalı olarak çalışması ve bu süreçte en az 1800 prim gün ödemesi yapmış olması gerekmektedir. Yani sigorta başlangıcı varsa fakat fiili olarak çalışma durumu söz konusu değilse kişi malulen emeklilikten faydalanamaz.
Bu noktada şunu da belirtmek gerekir ki işçi şayet başkasının bakımına muhtaç derecede malul ise sigortalılık süresi aranmadan 1800 prim gün ödemesi yapmış olması halinde malulen emekliliğe hak kazanacaktır.
Bir diğer aranan şart ise yukarıda da belirttiğimiz gibi maluliyet durumunun işçinin çalışma hayatına başlamasından sonra gerçekleşmesi gerekliliğidir. Malulen emekli olunabilmesi için işçinin çalışma hayatına başladıktan sonra çalışma gücünün en az %60’ını kaybetmesi gerekmektedir.
Ayrıca Malullüğü belgeleyen Maluliyet raporu da bu emeklilik türüne hak kazanabilmek için gereklidir. SGK tarafından sevk edilen bir sağlık kuruluşundan alınan rapor ile tespit sağlanmaktadır. Ayrıca sigortalının söz konusu malullüğü sebebi ile sigortalı olarak çalıştığı işyerinden ayrılması, faaliyetine son vermesi gerekmektedir.
İşçinin genel sağlık sigortası primi de dahil hiçbir prim yahut prime ilişkin borcunun olmaması gerekmektedir. Tüm bu şartları sağlıyor ise kişi kuruma yazılı dilekçe vererek malulen emeklilik için başvurmalıdır. Başvuru yapılmadığı sürece malulen emeklilikten faydalanmak söz konusu olamaz.
Tedavisi imkansız olan her türlü hastalık malulen emeklilik için geçerlidir. Kanser, Epilepsi, Parkinson, Aids, Tüberküloz, Şizofreni, Bipolar Bozukluk, Felç, Uzuv kayıpları, Şeker Hastalığı (şeker hastalığının en az 3 organa zarar verdiği ve yine çalışma gücünün %60’ını etkilediği raporlanırsa) malulen emeklilik için geçerlidir. Ayrıca kemik iliği nakli hariç organ nakilleri de malullük sebebi sayılabilmektedir.
Malulen emekli olabilmek için en çok kullanılan seçenek 1800 prim günü ve 10 yıl sigortalılık seçeneği olsa da bu seçenek %60 ve üzeri maluliyet durumlarında geçerlidir. Ayrıca SGK’nın yönlendirdiği sağlık kuruluşlarından alınan raporda malullük durumu %40 ve %49 arasında ise 18 yıllık sigortalılık süresi ve 4100 prim günü ödemesi yapılmış olması şartı ile de malulen emekli olunabilir. Ayrıca malullük durumu %50 ve %59 arasında ise 16 yıl sigortalılık 3700 prim günü ödenmesi şartı ile de malulen emekli olunabilir.
Son olarak belirtmek gerekir ki malulen emekli olan kişilerin tekrar 5510 sayılı kanun kapsamında yahut yabancı bir ülkenin mevuzatı kapsamında çalışmaya başlamaları halinde malullük aylığı hakları düşecektir. Yine Türk vatandaşlığından çıkarılan veya kontrol muayenelerinde malullük durumunun ortadan kalktığı tespit edilmesi halinde malullük aylığı hakkını kaybedecektir.
İşçinin Malullük oranı zamanla arttıysa ve aylık bağlanmadıysa artan miktar için dava açılabilir. Ancak daha önce aylık bağlanmışsa aradaki maluliyet farkı için manevi tazminat davası açılarak aylığın yükseltilmesi için talepte bulunulabilir. Söz konusu davalar İş Mahkemelerinde görülmektedir.
SGK sigortalıların malul sayılmalarına sebep olan sağlık sorunlarının devam edip etmediğini tespit etmek için kontrol muayenesi talep edebilir. Bu muayenenin sonucuna göre sigortalıların malullük aylığında artış yahut azalış olabiliyor.
