Sahte, Kontrollü ve Şüpheli İşyerlerine SGK Yaptırımları

Gerçekliği söz konusu olmayan hizmet bildirimleri sebebiyle oluşabilecek sonuçların önlenmesi, işçi açısından mağduriyetlerin ortadan kaldırılması, bu duruma istinaden sahte işyerlerinin tespit edilmesi ve aynı eylemin yeniden yapılmasının engellenmesi, zaman ve emek kaybının yaşanmaması adına sosyal güvenlik il müdürlüklerince /sosyal güvenlik merkezlerince konu ile ilgili e-bildirge ve işyeri tescil programlarında düzenlemeler yapılmaktadır. Düzenlemeler içeriği gereği kuruma bildirilmesi halinde yapılacak iş ve işlemleri açıklayarak muhtelif tarihlerde çıkarılan genel yazı vb. araçlarla kamuoyuna sunulmaktadır. Konuya ilişkin en detaylı bilgilere Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yayımlanmış olan 2021/27 sayılı Genelge’de yer verilmiştir.

Genelge detaylarına istinaden tanımlamalar şu şekildedir;

1-Sahte İşyeri, tabela işyeri olarak da tanımlanan gerçekte mesleki veyahut ticari bir faaliyeti söz konusu olmayan, somut olarak bulunmayan sahte sigortalı bildirilmek üzere işyeri dosyası tescil edilen yerlerdir.

2- Belirli kriterler çerçevesinde sahte işyeri olma potansiyeli yüksek olan işyerleri ise kontrollü işyeri olarak tanımlanmaktadır.

3- Sahte işyeri olarak isimlendirilmiş olan işyerlerinin, işverenlerinin, gerçek kişi söz konusu olması durumunda TCKN, tüzel kişi olması durumunda ise VKN ile tüzel kişiliği oluşturan ortakların TCKN/VKN anahtar olarak kullanılmak suretiyle bu kişiler adına aynı veya farklı sosyal güvenlik merkezlerinde tescil edilmiş/edilecek diğer işyerleri ile bu gerçek veya tüzel kişilerin ortak/üst düzey yönetici olduğu/olacağı diğer işyerleri, sistem tarafından “Şüpheli İşyeri” olarak tanımlanacaktır. Dolayısıyla, otomatik şüpheli işyeri tanımlaması yalnızca sahte işyeri tanımlamasından dolayı yapılacaktır.

İşyerinin veyahut sigortalılığın sahte olduğunun tespit edilmesi halinde;

• Ödemesi gerçekleştirilmiş sigorta primleri ve idari para cezaları irat kaydedilir ve yararlanılan teşvik ve destekler gecikme zammı ve gecikme cezası ile geri alınır.
• Tespit edilen sahte sigortalıların bağlanmış olunan aylıklar ile ödenmiş olan gelirler gecikme cezası ve zammıyla geri alınır.
• Ödenmiş olan geçici iş göremezlik ve emzirme ödenekleri ile kullanmış oldukları iyileştirme vasıtası, ortez ve protez giderleri gecikme cezası ve gecikme zammı ile geri alınır.
• Asgari işçilik hesaplaması yapılmış ve ilişiksizlik belgesi düzenlenmiş sahte işyerlerinde, ilişiksizlik belgesinin verildiği tarihten sonra o işyerinde sahte sigortalılık nedeniyle hizmet iptali olması durumunda, ödenen ücretler gelir kaydedildiğinden dolayı asgari işçilik hesabı yeniden yapılır.
• Sahte işverene ait alt işverende sahte işveren olarak kaydedilir.
• Sahte hizmet kazandırmak suretiyle sağlık hizmetleri ve diğer haklardan, ödeneklerden faydalanması ile gelir veya aylık bağlatılması nedenleriyle kurumun yanlış işlem ve ödeme yapmasına neden olan ve bu sebeple adına borç tahakkuk ettirilen ve/veya borç tahakkuk ettirilmesine neden olan kişiler üzerinde Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulur.
• Gerçek işyerinde fiili çalışanların bulunduğu ve aynı aylarda sahte sigortalıların bildirilmesinin saptanması noktasında işyerinin sahte olarak değerlendirilmeyerek sigortalının sahte addedilmesi ile kuruma verilen sigortalı işe giriş/işten ayrılış bildirgesi iptal edilir.
• “Kontrollü İşyeri” olarak tanımlanmış olan işyerlerinden e-beyanname üzerinden sigortalının Pek ve hizmet bilgilerinin beyanında bulunulmasına izin verilmeyecektir.
• ⎯ Kontrollü kodu konulan işyerleri işyerinin sahte olup olmadığının tespiti amacıyla derhal denetime sevk edilerek incelemeye tabi tutulacaktır.