iskanunu.com 
İlgili Makaleler
İş yerleri çeşitli sebeplerle yabancı uyruklu işçi çalıştırmak isteyebilirler. Her ülkede olduğu gibi ülkemizde de yabancı işçi çalıştırmak, mevzuatla belirlenmiş kurallara ve şartlara uygun olarak gerçekleştirilebilmektedir.
Yabancı çalışanlar için cezai işlem gerektirmeyecek şekilde usulüne uygun prosedür uygulayabilmek için gerek alınan yasal izinler, gerekse sigorta, vergi gibi konuların dikkatle incelenmesi gerekmektedir.
Hangi İşyerleri Yabancı İşçi Çalıştırabilir? Yabancı işçi sayısında sınırlama var mıdır?
Çalışan Sayısı Sınırı
Yabancı işçi çalıştırmak için firmaların Türk uyruklu çalışan sayıları önem arz etmektedir. Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde öncelik Türk vatandaşlarının istihdam edilmesi olduğundan, firmalar Türk çalışan sayısının en fazla 5’te 1’i kadar yabancı istihdam edebilirler. Bir yabancı işçi çalıştırmak isteyen firmanın en az 5 Türk Vatandaşı çalıştırması gerekmektedir. Birden fazla yabancı işçi alacak firmaların 5’te 1 oranına dikkat etmesi gerekmektedir.
Öz Sermaye Sınırı
Kişi sayısı sınırına ek olarak bir de firmaların tabi olduğu sermaye üzerinden de şartlar belirlenmiştir. Yabancı işçi çalıştırmak isteyen firmanın ödenmiş sermayesi en az 100.000 TL, brüt satış tutarı ise 800.000 TL olmalıdır.
Yabancı çalışanın şirket ortağı olarak çalışacak olması için de şirket hissesinin en az %20 olması ve değerinin de 40.000 TL’den az olmaması şartı vardır.
Meslekler Açısından Yabancı Çalışanlar
İşveren bu şartları sağlıyor olsa da her meslek dalında yabancı işçi çalıştıramamaktadır. Bazı meslekler yalnızda Türk vatandaşları tarafından ifa edilebilir. Yabancıların çalışamayacağı meslekler,
- Diş Hekimi, Eczacı, Veteriner, Hastabakıcı ve özel hastanelerde sorumlu müdür statüsünde çalışan kişilerin Türk vatandaşı olması zorunludur.
- Avukat, Noter, Güvenlik Görevlisi, Gümrük Müşaviri ve Turist rehberliği işlerinde de ilgili kanunlarca yabancıların çalıştırılması yasaklanmıştır.
- Ülkemiz kara suları dâhilinde balık, midye gibi deniz ürünlerinin çıkartılması işleri ile dalgıçlık, kaptanlık, tayfalık gibi mesleklerde Türk vatandaşlarının çalıştırılması zorunludur.
İşverenler hangi meslek dalında yabancı işçi çalıştırıyor olurlarsa olsunlar ücret belirleme konusunda da yasal çerçeveye uygun davranmak zorundadır. Yabancı çalışanların ücretleri, çalışma bakanlığının belirlediği asgari sınırın altında olmamalıdır. Ücretler konusunu detaylı incelemek için tıklayınız.
Yabancı Çalışma İzni Nasıl Alınır?
Türkiye’de bir işyerinde çalışmaya başlayacak olan yabancılar, ancak çalışma izni alarak çalışmaya başlayabilirler. Çalışma izni olmayan yabancıları çalıştırmak suçtur. İster geçici görevle başka bir ülkedeki firmadan ülkemize gönderilmiş olsun, isterse Türkiye’de ikamet ediyor olsun fark etmeksizin, Türk vatandaşı değilse veya başka bir kanun-mevzuat çerçevesinde istisnai kapsamda değilse çalışma izni alarak çalışmak zorundadır.
Türk Vatandaşlığı Kanunu kapsamındakiler ile uluslararası anlaşmalarda istisna tutulan yabancılar çalışma izni almadan çalışabilir.
Uluslararası işgücü dolaşımı konusu, detaylı bir uzmanlık gerektiren, sigortalılık, vergisel ve hukuksal konularda her iki ülkenin de kurallarının birlikte değerlendirilmesi gereken bir konudur. Konu ile ilgili 15-16 Kasım 2018’de düzenlenecek eğitimin detayları için tıklayınız.
Tüm çalışma izni ve çalışma izni muafiyetleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından verilmektedir. Türkiye’de çalışma izni almak için işe başlanacak firma üzerinden başvurular yapılmalıdır. İzinler, ilgili şirkette çalışmak üzere verilir, aynı izinle başka iş yerinde çalışılamaz.
Müracaat
Yurt içinden yapılacak başvurular doğrudan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına, yurt dışından yapılacak başvurular ise konsolosluk ve büyükelçiliklere yapılır.
Çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti, ikamet izni yerine de geçer. Bu nedenle çalışma izni olan birinin ayrıca oturma izni de almasına gerek yoktur.
Yurt dışından yapılan başvuruya istinaden çalışma izni verilen yabancı, çalışma izninin geçerliliğinin başladığı tarihten itibaren 6 ay içinde Türkiye’ye gelmek zorundadır. Bu süre içinde ülkeye gelmeyen yabancının çalışma izni iptal edilir.
Yabancı işçinin, izin alınan firma ile iş sözleşmesi feshedildiğinde (feshin kim tarafından yapıldığı fark etmeksizin) çalışma izni de sona erecektir.
Çalışma izni ile ilgili Yabancılar E-İzin Kullanma Kılavuzunu inceleyebilirsiniz.
Kep Zorunluluğu
Yapılan yeni düzenlemelerle “kayıtlı elektronik posta” çalışma izni sürecinde zorunlu hale getirilmiştir. Yapılacak her türlü çalışma izin başvurusunda;
- Başvuru sahibinin ve
- Bağımsız veya süresiz çalışma izni talep eden yabancı şahsın
KEP hesabının bulunması zorunludur. Başvuruların elektronik imza ile yapılır.
Yabancıların Sigortalılık Durumu
Türkiye’de çalışma izni alan ve çalışmaya başlayan yabancıların sigortalılık durumlarının ayrıca incelenmesi gerekmektedir. Sigortalılık noktasında, yabancı çalışanları iki ayrı kategoride incelemek gerekir.
- Türkiye’de bir firmada işe başlayan yabancılar
- Geçici görevle yurtdışından ülkemize gönderilen yabancılar.
Türkiye’de bir firmada işe başlayan yabancılar, normal çalışanlar gibi sigortaya bildirilirler. İşe giriş bildirgeleri, yabancı kimlik numarası ile e-sigorta ekranından verilir. Sigortalılık kapsamı olarak normal çalışan Türk vatandaşlarından bir farkları yoktur.
Geçici Görevle Gelen Yabancılar ( Expat-Inpat)
Geçici görevle Türkiye’ye başka bir ülkeden gönderilmiş olan ve daha sonra tekrar ülkesine dönecek olan kişiler için durum değişmektedir. Bu noktada gönderilen ülke ile ülkemiz arasında düzenlenmiş bir sosyal güvenlik sözleşmesi var mı öncelikle bunun incelenmesi gerekir. Sözleşme varsa, sözleşmede belirlenmiş süre kadar yabancı çalışan gönderildiği ülkenin sigorta kapsamında kalmaya devam eder. Bu durumun Türkiye’deki sigortaya bildirimi ile de burada sigortalıymış gibi hizmetlerden faydalanma hakkı elde eder. Anlaşmada belirtilen sürenin aşılması durumunda Türkiye’de sigortasının başlatılması şarttır.
Türkiye ile arasında sosyal güvenlik anlaşması olmayan bir ülkeden Türkiye’ye gönderilen sigortalılarda ise 3 aylık süreden uzun süreli görevlendirmelerde 3 ayı aşan süreler için Türkiye’de sigortasının başlatılmış olması gerekmektedir.
Konu ile ilgili diğer yazılarımızı inceleyebilirsiniz.
Çalışma İzni Başvurularında Elektronik İmza Zorunluluğu Getirildi
Çalışma İzni Ve Çalışma İzni Muafiyetinin Geçerliliği Ve İptali
Merhaba,
1 yabancı çalıştırabilmek için en az 5 Türk vatandaşı çalıştırma zorunluluğunun dil okulları bakımından geçerliliği var mıdır? Malum yabancı dil öğretimini yabancılarla yapmak arzusundayız.
Merhaba
01.01.2021 de işletme açtık 1 tane de TC vatandaşlığı almış yabancı sgklı çalışan var pakistanlı yabancı işçi girişi yapmak istiyoruz fakat bunun için tam olarak nasıl bir yol izlemeliyim acaba şirketler de 5 Türk 1 yabancı olarak sınırlama koyulmuştur işletmeler için de aynı mı yoksa farklı mı bunun ile ilgili bilgi verirmisiniz.