iskanunu.com 
İlgili Makaleler
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun Ek 9. maddesinde; 01/04/2015 tarihinden itibaren ev hizmetlerinde ay içinde 10 günden az veya 10 gün ve daha fazla çalışanların sigortalılığı ile ilgili düzenleme yapılmıştır. Ev Hizmetlerinde çalışanların durumunu kısaca açıklayarak Vergi Kanunları açısından gerekli incelemeler ışığında ev hizmetlerinde 10 gün ve üzerinde çalışan kişilerin örnek ücret bordrosunu sizlere anlatacağız.
EV HİZMETLERİNDE 10 GÜN VE ÜZERİNDE ÇALIŞANLAR 4/A SİGORTALI STATÜSÜNE SAHİP OLACAK
10 GÜN VE ÜZERI ÇALIŞANLAR
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa 10/9/2014 tarih ve 6552 Sayılı Kanunun 55. maddesi ile eklenen Ek 9. maddesinde; “Ev hizmetlerinde bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 gün ve daha fazla olan sigortalılar hakkında Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılara ilişkin hükümler uygulanır. Bunların bildirimi, işverenler tarafından örneği Kurumca hazırlanan belgeyle en geç çalışmanın geçtiği ayın sonuna kadar yapılır. Süresinde yapılmayan bildirim için işverene 102 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendi hükmü uygulanır.”
10 GÜNDEN AZ ÇALIŞANLAR
Ev hizmetlerinde bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 günden az olanlar için ise, çalıştırıldıkları süreyle orantılı olarak çalıştıranlarca 82. maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının %2’si oranında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi ödenir…” hükmü yer almaktadır.
Ev hizmetlerinde çalışanların ve ev hizmetlisi çalıştıranlar hakkında ikincil düzenleme 01/04/2015 tarihli ve 29313 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Ev Hizmetlerinde 5510 Sayılı Kanunun Ek 9. maddesi Kapsamında Sigortalı Çalıştırılması Hakkında Tebliğinde” yapılmış bulunmaktadır. Tebliğ ile belirlenen usul ve esaslar genel hatları ile ev hizmetlerinde çalışanların sigortalılığı ve diğer iş ve işlemler belirlenmiştir.
EV HİZMETİ SAYILAN DURUMLAR
Ev içerisinde yaşayanlar tarafından yapılabilecek temizlik, ütü, yemek yapma, çamaşır, bulaşık yıkama, alışveriş ve bahçe işleri ile çocuk, yaşlı veya özel bakıma ihtiyacı olan kişilerin bakım işlerinin ev halkı dışındaki bireyler tarafından yapılması işleri ev hizmeti sayılacaktır.
Çocuk, yaşlı veya özel bakım işinin ev hizmetinde çalışanın evinde ya da hastane, bakımevi vb. yerlerde yapılması da ev hizmeti sayılacaktır.
NOT: Aynı evde oturan üçüncü dereceye kadar akraba olanların yaptıkları işler ev hizmeti sayılmayacaktır.
NOT: Ev hizmetlerinde sigortalı çalıştırmayı düzenleyen uygulamadan gerçek kişiler yararlanacak olup tüzel kişiler ev hizmeti kapsamında sigortalı çalıştıramayacaktır.
EV HİZMETİ ÇALIŞMALARIN VERGİ DURUMU
Gelir Vergisi Açısından Değerlendirecek Olursak;
Ev Hizmeti çalışanlarının elde ettiği ücret gelirlerinin vergi kanunları karşısındaki durumu hakkında Gelir İdaresi Başkanlığı yayınlamış olduğu 07.04.2015 tarihli ve GVK-98/2015-1 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu Sirkülerinde bizlere yol gösterecektir.
07.04.2015 tarihli ve GVK -98/2015-1 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu Sirkülerinde; 5510 Sayılı Kanunun ek 9. maddesi kapsamında ev hizmetlerinde çalışanlara, 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun 23. maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinde yer alan istisnanın uygulanmasına ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.
Evlerde hizmet sunan kişilerin elde ettikleri gelir, Gelir Vergisi Kanunu yönünden “ücret” olarak nitelendirilmektedir.
Söz konusu ücretin Gelir Vergisi Kanununun 23. maddesinin birinci fıkrasının 6 numaralı bendi kapsamında gelir vergisinden istisna edilebilmesi için;
– Hizmetin özel fertler tarafından verilmesi,
– Hizmetin ev, bahçe, apartman gibi ticaret mahalli olmayan sair yerlerde verilmesi,
– Çalışanların, mürebbiyelik hariç olmak üzere orta hizmetçilik, sütninelik, dadılık, bahçıvanlık, kapıcılık gibi özel hizmetlerde istihdam edilmeleri, gerekmektedir.
Buna göre; 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun ek 9. maddesi kapsamında ev hizmetlerinde çalışanlara yapılan ücret ödemelerinin yukarıda belirtilen şartlar dâhilinde gelir vergisinden istisna edilmesi gerekir.
DAMGA VERGİSİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRECEK OLURSAK;
Gelir Vergisi Kanununun 23. maddesinde belirtilen ücretlere ilişkin kâğıtlar damga vergisinden istisnadır.
488 Sayılı Damga Vergisi Kanununun 1. maddesinde, bu Kanuna ekli (1) Sayılı tabloda yazılı kâğıtların damga vergisine tabi olduğu; 488 Sayılı Kanuna ekli (2) Sayılı tabloda yazılı kâğıtların damga vergisinden müstesna olduğu hüküm altına alınmıştır. (2) Sayılı tablonun “IV-Ticari ve medeni işlerle ilgili kâğıtlar” başlıklı bölümünün 34. fıkrasına 29.06.2006 tarihli 5535 Sayılı Kanunun 8. maddesi ile eklenen ibare uyarınca, “Gelir Vergisi Kanununun 23. maddesinde belirtilen ücretlere ilişkin kâğıtlar”ın damga vergisinden istisna olduğu hükme bağlanmıştır. Buna göre, hizmetçilere ödenen ve Gelir Vergisi Kanununun 23/6. maddesi kapsamında vergiden istisna edilen ücret ödemelerine ilişkin düzenlenen kâğıtların Damga Vergisinden istisna edilmesi gerekmektedir.
488 Sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (I) Sayılı tablonun IV/2-e bendi kapsamında bir defaya mahsus damga vergisi kesilecektir. Damga vergisi işverenin ilk prim ödemesine ilave edilerek tahsil edilecektir.
EV HİZMETLERİNDE SİGORTALI ÇALIŞTIRANLAR İÇİN UYGULANACAK TEŞVİKLER
Ev hizmetlerinde 10 gün ve üzerinde sigortalı çalıştıranlar işveren sayıldıklarından işverenlere sağlanan prim teşviklerinden de yararlanacaklardır. Bu teşvikler;
•5510 Sayılı Kanunun 81. maddesinin (ı) bendi
•4447 Sayılı Kanunun geçici 10. maddesi
•4447 Sayılı Kanunun 50. maddesi
İşverenler, şartların taşınması ile yukarıda saydığımız teşviklerden yararlanılabileceklerdir.
EV HİZMETİ ÜCRETLERİNDEN YAPILAN KESİNTİLER
Ev hizmetlerinde çalışan sigortalıların ücretlerinden yapılan kesintiler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Tablo-1: Ücretten Yapılan Sosyal Güvenlik Prim Kesintileri
| Sigorta Kolları | İşçi Payı (%) | İşveren Payı (%) | Toplam (%) |
| Kısa Vadeli Sigorta Kolları Primi | – | 2 | 2 |
| Uzun Vadeli Sigorta Kolları Primi | 9 | 11 | 20 |
| Genel Sağlık Sigortası Primi | 5 | 7,5 | 12,5 |
| İşsizlik Sigortası Primi | 1 | 2 | 3 |
| Toplam | 15 | 22,5 | 37,5 |
Ev hizmetlerinde çalıştırılan sigortalılar için herhangi bir prim teşvikinden yararlanılmadığı durumda “Tablo-1: Ücretten Yapılan Sosyal Güvenlik Prim Kesintileri” ücretten indirilmekte ve toplamda %37,5 prim kesilmektedir.
Örnek Bordro;
| Toplam Gün | 30 |
| Brüt Aylık | 1.647,00 |
| SGK Matrahı | 1.647,00 |
| SGK Primi (% 14) | 230,58 |
| İşsizlik Primi (% 1) | 16,47 |
| Gelir Vergisi | 0 |
| Damga Vergisi | 0 |
| Kesinti Toplamı | 247,05 |
| Net Ücret | 1.399,95 |
| Brüt Aylık | 1.647,00 |
| İşveren İşsizlik (% 2) | 32,94 |
| (Teşviksiz) SGK İşveren Payı (% 20,50) | 337,64 |
| Maliyet Toplamı | 2.017,58 |
*Hesaplamalar 2016 yılı Asgari Ücret baz alınarak yapılmıştır.
Asgari ücret desteği ve diğer teşviklerden yararlanılmadığı takdirde ev hizmetlerinde çalışan sigortalının net ücreti Gelir Vergisi ve Damga Vergisi kesilmediği için; 1.399,95 TL’dir.
1.647,00 TL Brüt Ücret üzerinden işverene toplam maliyet tabloda görüldüğü üzere 2.017,58 TL olup bu tutarın 1.399,95 TL’si işçinin eline geçen net tutar, geriye kalan 617,63 TL’si ise işçi ve işveren adına yapılan prim (Sosyal Güvenlik ve İşsizlik Sigortası Primleri) kesintileridir.
Not: Ev hizmetleri ücretlerinden bir defaya mahsus Damga Vergisi kesintisi bulunmaktadır.
PRİM TEŞVİKLERİ İLE ÖDENECEK PRİM TUTARLARI
Ev hizmetlerinde;
•5510 Sayılı Kanunun 81. maddesinin (ı) bendi teşvikinden yararlananlar (5 puanlık indirimden faydalananlar) işsizlik sigortası hariç % 29,5 oranında prim ödeyecektir.
•4447 Sayılı Kanunun geçici 10. maddesi teşvikinden yararlananlar % 17 oranında (%14+1:Sigortalı Payı ve %2 İşsizlik Sigortası İşveren Payı) prim ödeyecektir.
NOT: Şartları sağlamaları halinde 5510 Sayılı Kanunun 81. maddesinin (ı) bendi ve 4447 Sayılı Kanunun geçici 10. maddesi teşviki prim borcu olmayan işverenler için aynı anda uygulanabilecektir.
Örnek Bordro-2:
| Toplam Gün | 30 | |
| Brüt Aylık | 1.647,00 | |
| SGK Matrahı | 1.647,00 | |
| SGK Primi (% 14) | 230,58 | |
| İşsizlik Primi (% 1) | 16,47 | |
| Gelir Vergisi ve Damga Vergisi | 0 | |
| Kesinti Toplamı | 247,05 | |
| Net Ücret | 1.399,95 | |
| İşveren İşsizlik (% 2) | 32,94 | |
| (Teşviksiz) SGK İşveren Payı (% 20,50) | 337,64 | |
| Maliyet Toplamı | 2.017,58 | |
| 5510 Teşviki İndirim Tutarı | 82,35 | |
| 6111 Teşvik İndirim Tutarı | 255,29 | |
| Asgari Ücret Desteği (31.12.2016’ ya Kadar) | 99,90 | |
| Toplam İndirim Tutarı | 437.54 | |
| İşverene Toplam Maliyet | (2017.58)-(437,63) = 1.580,04 TL | |
Görüldüğü gibi brüt 1.647,00 TL ücret ile ev hizmetlisi çalıştıran bir işveren yukarıda belirtilen tablodaki teşviklerden ve asgari ücret Devlet desteğinden birlikte yararlanarak toplam maliyetini 1.580,004 TL gibi bir rakama düşürebilmektedir.
Feti SAVRAN
Sosyal Güvenlik Denetmeni
İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Uzmanı
Hukuk Bilirkişisi
Kaynaklar:
• 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu
• Ev Hizmetlerinde 5510 Sayılı Kanunun Ek 9. maddesi Kapsamında Sigortalı Çalıştırılması Hakkında Tebliğ
• 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu
• 488 Sayılı Damga Vergisi Kanunu
• 07.04.2015 tarihli ve GVK-98/2015-1 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu Sirküleri
merhaba evde çocuk bakımı projesinden faydalanıyordum. ek 9 10 güünden fazla sigorta pirimi ödüyor idim. proje sona eriyor. doğal olarak bakıcımı isten çıkartacağım. bakıcım işsizlik maaşı alacak mı?
mail le cevap verirseniz sevinirim.
Merheba eşim 1 sene 5 ay dır günde 5 gün ayda 20 gün kaydıyla çalışıyordu ama bu gün eşimin çalıştığı eve sigorta dénetmenleri gelmiş ve eşimin sigortasız çalıştığına dair tutanak tutmuşlar eşim ve ev sahibini ayrı ayrı tutanak tutmuşlar eşim imzalamış ama ev sahibi imzalamamış ve eşime hemen bu şikayeti sen yada siz yaptınız denerek evden kovmuşlar şimdi eşim in hakları nelerdir aylığının dolmasınada 1 gün vardı onuda vermemişler bizde bu küçük düşürücü olaydan sonra bize de biz etmedik şikayet dememize rağmen inanmadıkları için tüm haklarımızı almaya karar verdik siz bu işin piri olarak aşşa yukarı ne alır eşim maddi olarak ve nekadar ceza yerler cevap yazarsanız çok mutlu oluruz teşekkürler
Meil ile cevap verirseniz çok mutlu oluruz teşekkürler
merhaba, 10 gunden fazla calisalanlar icin odenecek primler sadece ssk mi ? maliye ve issizlik fonu icin de ayrica bir yere odeme yapmak gerekiyormu ? maasini direk bankadan asgari gunluk brut ucret carpi gun sayisi mi yapacagiz ?
Merhaba iyi günler ben ikiz bebek bakıcılığı devlet desteği için başvuruldu Bu kapsamda benim alacagim maaş ne olur birde sigorta sigortayı maaşımdan kesceklermi
Merhaba ben calişma izinin var ben bordo almak istiyorum ama onu nasıl alınır patronumda bunu bilmiyor yardımcı olur musunuz
Merhaba ev hizmeti da aylık olarak çalışıyoruz sigorta girişi ev ev sahibin üzerine ek9 olarak işletme olmadığı için maaş bodrosu nü neden alabiliriz muhasebeden yok
Merhaba benim eşim ev hizmetler 10 günden fazla işinde çalıyor.maas bordrosu nereden ala bilirz