iskanunu.com 
YILLIK ÜCRETLİ İZİN UYGULAMASI
Yaz dönemi ile beraber çalışanlar tarafından en çok sorgulanan konulardan biri Yıllık Ücretli İzin Uygulaması olduğundan konuya 4857 sayılı İş Kanunu çerçevesinde ana başlıklarla değinmenin faydalı olacağı düşüncesindeyiz.
Yıllık Ücretli İzne Hak Kazanma Koşulları
-Deneme süresi de dahil olmakla beraber işçinin işyerinde en az 1 yıl çalışmış olması gereklidir.
-İşçinin İş Kanunu’na tabi olarak çalışıyor olması gözden kaçırılmamalıdır.
-Yıllık ücretli izne hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında, işçinin aynı işverene bağlı bir veya birden fazla işyerinde çalıştığı süreler de dikkate alınmalıdır.
Yıllık Ücretli İzin Süreleri
İşçinin aynı işverene bağlı bir veya birden fazla işyerlerinde çalıştığı hizmet süresi;
-Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara 14 gün,
-Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara 20 gün,
-Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 gün’den az yıllık ücretli izin kullandırılamaz.
Kanun, işçilerin yaşlarına bağlı olarak özel bazı durumlar düzenlemektedir. Bu bağlamda;
-18 ve daha küçük yaştaki işçiler ile 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 gün’den az olamaz.
Kanun asgari süreleri belirlemiş olup, yıllık ücretli izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile arttırılabilir.
Yıllık Ücretli İzin Uygulaması
-Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez. Anayasal bir hak olduğundan, işçi feragat etmek istese bile işverenin yıllık ücretli izin hakkını işçiye kullandırması gereklidir.
-İş Kanunu’nda işçinin kullanmadığı izinlerin yanacağına dair bir hüküm bulunmamaktadır.
-İşveren, işçinin kullanacağı yıllık ücretli iznin periodunu belirlemek ile yetkilidir.
-Yıllık ücretli izin işveren tarafından bölünemez. İzin süreleri, tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere en çok üçe bölünebilir.
-Niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlara İş Kanununun yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümleri uygulanmaz.
-İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilemez.
-Yıllık ücretli izinleri işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara istemde bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren toplam dört güne kadar ücretsiz yol izni vermek zorundadır.
-İşveren, işyerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izinlerini gösterir izin kayıt belgesi tutmak zorundadır.
Yıllık Ücretli İzin Süreleri İle İlgili Uygulamada Yaşanan Problemler;
-İşyerinde 1 yıllık çalışma süresinin tamamlanması: İşyerinde 1 yıllık hizmet süresini tamamlayan işçinin ne zaman yıllık ücretli iznini kullanacağı ile ilgili örnek verilmesi yerindedir. Örneğin, 25.05.2010 tarihinde işe başlayan bir işçi tam olarak 24.05.2011 tarihinde (işe başladığı tarih de dikkate alınmaktadır) yıllık izin gün sayısına hak kazanmaktadır.
-6. yılını tamamlayan işçinin yıllık ücretli izin süresi : 5 yıldan fazla hizmet süresi bulunan işçinin 20 günlük yıllık ücretli izin süresini ne zaman hakettiğine ilişkin soru işaretleri bulunmakta olup, işçinin altıncı yılını doldurduğunda 20 günlük yıllık ücretli izne hak kazandığı dikkate alınmalıdır.
-10.06.2003 tarihi öncesi yıllık ücretli izin hakedişi: 4857 sayılı İş Kanunu’nun yürürlük tarihi 10.06.2003 olduğundan, bu tarihten önceki döneme ait hizmet süresi bulunan çalışanların yıllık ücretli izin gün sayıları 1475 sayılı İş Kanunu’na istinaden hesaplanmalıdır. 1475 sayılı İş Kanunu gereğince hizmet süresi;
*Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara 12 gün,
*Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara 18 gün,
*Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 24 gün’den az yıllık ücretli izin kullandırılamaz.
-Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan genel tatil,ulusal bayram ve hafta tatili günleri izin süresinden sayılmamaktadır.
-Kısmi Süreli Çalışanların Yıllık Ücretli İzin Kullanımı: Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçi, tam süreli iş sözleşmesine tabi çalışan işçi ile aynı haklara sahiptir, farklı bir işleme tabi tutulmaları söz konusu değildir. 1 yılını dolduran kısmi süreli çalışan yıllık ücretli izin hakkından tam süreli çalışanlar gibi yararlanır.
-Cumartesi Günü Çalışmaları: Cumartesi günü, 4857 sayılı İş Kanunu’na göre iş günü olarak sayıldığından , işçi cumartesi günü fiilen çalışmasa bile yıllık ücretli izin gün sayısına eklenecektir.
-İşçinin aynı işverene ait bir ya da değişik işyerlerinde aralıklı olarak yaptığı çalışmalar: İşçinin istifa, askerlik gibi nedenlerle işyerinden ayrılıp tekrar işe başlaması durumunda işverene bağlı çalıştığı tüm sürelerin birleştirilmesi uygundur.
Yıllık ücretli izin uygulamaları ile ilgili Yönetmelik için lütfen tıklayınız.
