iskanunu.com 
Küresel ısınma ve iklim krizinin etkileri giderek belirginleşirken, yaz aylarında artan sıcaklıklar çalışanlar için sadece fiziksel değil, psikolojik, verimlilik ve ekonomik anlamda da ciddi yükler yaratmaktadır. Özellikle aşırı sıcak ortamda fazla mesai yapmak, sağlık ve performans açısından riskleri artırırken iş sağlığı ve güvenliği açısından da tehlike oluşturmaktadır. Bu durumda hem çalışan sağlığı hem de yasal yükümlülükler açısından dikkat edilmesi gereken hususlar bulunmaktadır.
Sıcak Havanın İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Yaratabileceği Riskler
Yaz aylarında yükselen sıcaklıklar; özellikle dış mekan ve fazla mesai gibi şartlarla birleştiğinde iş sağlığı açısından ciddi tehlikelere dönüşebilir. Aşırı ısı, dehidrasyon, ısı çarpması ve dikkat dağılmasıyla iş kazaları riskini artırır. Ayrıca, zihinsel yorgunluk, karar verme mekanizmasının bozulması ve yoğun fiziksel yük altında performansın düşmesi gibi olumsuz etkiler görülür.
Fazla Mesai ile Artan Riskler
Fazla mesai, işçide hem fiziksel hem ruhsal yıpranmayı artırır. Bu durum, dikkat dağınıklığına, uyku ve bağışıklık sorunlarına, psikolojik rahatsızlıklara ve algı bozukluklarına yol açabilir. Sonuç olarak iş kazası ve meslek hastalığı riski yükselir. Özellikle sıcaklık, fazla mesai ile birleştiğinde:
- Yorgunluk daha hızlı gelişir
- Kazalar ve üretim hataları artar
- Verimlilik düşer
- İşçinin sağlığı ve güvenliği ciddi şekilde tehlikeye girer.
İşverenin Yasal ve Etik Sorumlulukları
Türkiye’de 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre işveren, ortam sıcaklığının yarattığı riskleri analiz etmek ve gerekli önlemleri almakla yükümlüdür. Yani “sıcak hava doğrudan değil ama çevresel bir risk kaynağıdır” anlayışı yasal yükümlülük haline gelmiştir.
Bu kapsamda işveren, süreci etkili bir şekilde yönetmek için aşağıdaki önlemleri alabilir:
- Fazla mesainin planlanması: zorunluluk durumları dışında yaz aylarında azaltılması
- Mola, serin dinlenme alanları ve su temin etmek
- Risk değerlendirmelerini sıcak stresine göre güncellemek
- Kişisel koruyucu ekipman ve eğitim sağlamak
- Wet Bulb Globe Temperature (WBGT) endeksi üzerinden ölçümle ortam sıcaklığını analiz edip gerekli tedbirleri almak
- Isının en yoğun olduğu 11.00–16.00 saatlerinde iş yükünü azaltmak
- Çalışanlara sıcak çarpması, ısı yorgunluğu, kramplar ve erken belirtiler hakkında teorik ve uygulamalı eğitimler vermek
- Acil durum planları oluşturmak; ısı semptomları görülen işçiye hemen müdahale edilecek sistemler kurmak
- Sivil Toplum Kuruluşlarından (STK), mevzuat eksikliği ve yeni düzenlemeler için destek talep etmek.
