Emeklilik İşlemleri

Uzun yıllar sigortalı olarak çalışma hayatında bulunan vatandaşlar SGK’nın belirlediği şartları sağladığında emeklilik hakkını elde etmiş oluyor. Bu şartlar kişinin ilk sigortalı olduğu tarih, dezavantajlı biri durumunun bulunması ve cinsiyetine göre değişkenlik göstermekle beraber temelde sağlanması gereken üç şart bulunuyor:

Sigortalılık Süresi

Sigortalının malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına bağlı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarih ile emeklilik talebinde bulunduğu tarih, ölen sigortalılar için de ölüm tarihi arasında geçen süre olarak dikkate alınıyor.

Prim Ödeme Gün Sayısı

Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olarak geçen sürelere ait gün sayısını ifade ediyor.

Yaş

Yaşlılık ve ölüm sigortalarından aylık bağlanmasına ilişkin haklardan yararlanmak için gereken koşullardan biri de “yaş” olup, emeklilik talep edilen tarihten doğum tarihi çıkartılarak tespit ediliyor.

Emekliliğine ne kadar kaldığını öğrenmek isteyen sigortalılar karmaşık emeklilik hesaplamalarının yanı sıra https://uyg.sgk.gov.tr/nezaman/ adresinden kişisel bilgilerini doldurarak ne zaman emekli olacaklarını öğrenebilirler.

Hizmet Borçlanması

Üç temel şart içerisinden prim gün sayısı fiilen çalışma sonucu doldurulmanın yanı sıra borçlanma yapılarak da elde edilebiliyor. Tercih edilen hizmet borçlanması erken emeklilik veya eksik prim günlerinin tamamlanması ile sigortalılara fayda sağlıyor.

Hangi Süreler İçin Borçlanma Yapılabilir?

• Askerlik borçlanması,
• Yurt dışında geçen sürelerin borçlanılması,
• Doğum borçlanması,
• Sigortalı olmaksızın avukatlık stajı,
• Doktora ve uzmanlık stajı,
• Sigortalı iken tutuklulukta veya gözaltında geçen süreler borçlanılarak sigorta prim gün sayısına ekleme yapılabiliyor.

Munzam Sandık Hizmet Birleştirmesi

506 sayılı Kanun’un geçici 20. maddesi kapsamındaki sandıklara bağlı olarak çalışmış olan sigortalılar buradaki hizmetleri için ilgili kuruma müracaat ederek e-devlet ortamına taşınmasını talep edebilir ve hizmet birleştirme yoluyla emeklilik için gerekli prim gün sayılarında tamamlama veya artış yapabilme imkanına sahip.

Başvuru Süreci

Tüm koşulların sağlandığı durumda sigortalı iki şekilde kuruma müracaat edebilir; birinci seçenek bağlı bulunduğu (hizmet akdine tabi olarak en son çalışılan işyerinin bağlı bulunduğu müdürlük) sosyal güvenlik il/merkez müdürlüğüne kâğıt ortamında, ikinci seçenekte ise e-devlet üzerinden online olarak.

Sigortalı kuruma yapacağı müracaatta Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi ve İşten Ayrılış Belgesi ile tahsis talep formunu doldurulması gerekiyor. İşlemler tamamlandıktan sonra kurum tarafından gerekli kontroller yapılarak yaşlılık aylığı bağlanıyor.

Kıdem Tazminatı Hakkı

Çalışan hizmet akdine tabi olarak en az bir yıllık kıdem süresini tamamlamış ise iş akdini feshettiği durumda işvereninden kıdem tazminatını talep edebiliyor. İşveren çalışanın çıkış nedenine göre 08- Emeklilik (yaşlılık) veya Toptan Ödeme Nedeniyle veya 14- Emeklilik İçin Yaş Dışında Diğer Şartların Tamamlanması çıkış kodları ile Kurum’a işten ayrılış bildiriminde bulunması gerekiyor.

Emeklilik Sonrası Çalışma

İlk sigortalılıkları 1 Ekim 2008 tarihinden önce başlayan ve kendilerine yaşlılık aylığı bağlanan sigortalılar, aldıkları aylık kesilmeden bir hizmet akdine bağlı olarak çalışmaya devam edebiliyorlar. Bu kişiler için işverenler muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde 2 no’lu belge türü ile bildirimde bulunarak prime esas kazanç matrahı üzerinden %7,5 oranında sosyal güvenlik destek primi kesintisi yapılıyor. Aynı şekilde işverenlerde herhangi bir teşvik ve destek yararlanamadıkları emekli çalışanları için %24,5 oranında prim ödemekle yükümlü oluyorlar.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun yürürlüğe girdiği tarih olan 1 Ekim 2008’den sonra ilk kez sigortalı olan çalışanlar ise, emeklilik hakkı elde ettiklerinde 4-1/a kapsamında destek primi ödeyerek çalışamıyorlar. Bu kişiler emekli aylığı bağlandıktan sonra çalışmaya başladığında emekli aylığı kesiliyor. Sigorta primleri ise “sosyal güvenlik destek primi” olmayacak, normal çalışanlarla (emekli olmayan diğer çalışanlar) aynı oranda ve aynı sigorta kollarına kesilecek.