Çalışma hayatının hem işveren hem de işçi açısından getireceği bir takım olumsuzluklar, taraflara haklı fesih hakkı tanımasını sağlamıştır. Çalışma hayatını düzenleyen 4857 sayılı İş Kanunu hem işverenin bu haklarını sıralamış hem de işçinin söz konusu haklı fesih hallerini koruma altına almıştır. Bu yazımızda siz değerli okuyucularımıza, işçinin Kanundan doğan haklı nedenle derhal fesih hakkını oluşturan halleri anlatacağız.
İşçinin haklı nedenle derhal fesih hakkı
İşçinin haklı nedenle derhal fesih hakkı 4857 sayılı İş Kanunun 24.maddesi ile düzenlenmiştir. Anılan madde hükümleri, “sağlık sebepleri”, “Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri” ve “ Zorlayıcı sebepler” başlığı altında sıralanmıştır. Kanunda ayrıca, haklı nedenle derhal fesih hakkı tanınan işçinin belirli süreli ya da belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışma olarak ayrıma gitmemiş ve her halde bu haklardan yararlanılabileceğini belirtmiştir.
Sağlık sebepleri ile derhal fesih hakkı oluşacak haller;
a) İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa.
b) İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa.
Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:
a) İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa.
b) İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa.
c) İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse, yahut işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler, yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnad veya ithamlarda bulunursa.
d) İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa.
e) İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse,
f) Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı zaman esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa, yahut çalışma şartları uygulanmazsa.
Zorlayıcı sebepler:
İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa.
Yukarıdaki hallerin varlığı halinde işçi, bildirim süresine uymaksızın iş sözleşmesini derhal fesih etme hakkına sahiptir.