iskanunu.com 
Otomatik Katılım Sistemi (OKS), kamu ve özel sektörde çalışanların işverenleri tarafından otomatik olarak Bireysel Emeklilik Sistemi (BES)’ne dahil edildiği uygulamadır. BES, bireylerin çalışma hayatları boyunca düzenli katkı payları ile birikim yapmalarını, bu birikimlerin yatırım fonları aracılığıyla değerlendirilmesini ve emeklilik döneminde bu birikimlerden gelir elde etmelerini sağlayan bir sistemdir. Amaç, tasarrufların yatırıma yönlendirilmesiyle hem bireylerin refahını artırmak hem de ekonomiye katkı sağlamaktır.
Bireyler, gönüllü olarak bireysel emeklilik sistemine katılım sağlayabilirler. Bu durumda çalışıyor olma şartı aranmaz. Katılım için bir bireysel emeklilik sözleşmesi imzalanır ve katkı payları belirlenir. Otomatik Katılım ya da Zorunlu bireysel emeklilik sistemiyse, 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’na göre 18 yaşını doldurmuş Türk vatandaşı veya mavi kart sahibi çalışanlar için uygulanmaktadır.
18 yaşını doldurmamış çalışanlar;
- Otomatik BES kapsamına dahil edilmez.
- Ücretlerinden BES katkı payı kesintisi yapılmaz ve işveren tarafından emeklilik şirketine otomatik katılım bildirimi gönderilmez.
- 18 yaşını doldurduğu andan itibaren, bağlı bulunduğu işyerinde takip eden ayın bordrosuyla birlikte otomatik katılım sistemine dahil edilir.
- Bu tarihten sonra maaşın %3’ü oranında katkı payı kesintisi yapılmaya başlanır.
2021 yılında yapılan düzenleme ile 18 yaş sınırının kalkması ve 18 yaş altı bireylerin de gönüllü BES’e katılabilmesi imkânı tanınmıştır. Bu düzenleme 18 yaş altı çalışanlar için uygulamada soru işaretlerine yol açmıştır. İşverenin, 18 yaş altı bir çalışanı otomatik olarak BES’e dahil etmesi yönünde yasal bir yükümlülüğü bulunmamaktadır.
Otomatik Katılım Sistemi (OKS) ya da “zorunlu BES” uygulaması, işveren-çalışan ilişkisini kapsayan bir sistemdir. Bu yeni düzenleme, “çalışıyor olma” şartıyla birlikte değil, daha çok “gönüllülük” esasına dayanmaktadır. Bu durumda 18 yaş altı kişiler, isteğe bağlı BES sözleşmesi yaparak sisteme kendi adlarına katılabilirler. Ancak bu durum, otomatik katılım kapsamına girmemektedir. Dolayısıyla maaş bordrosu üzerinden BES için herhangi bir kesinti yapılmayacaktır.
Sonuç olarak Otomatik katılım / zorunlu BES kapsamı 18 yaş altını kapsamamaktadır. 18 yaşını dolduran kişiler işveren aracılığıyla sisteme otomatik olarak dahil edilirler. Ancak, gönüllü BES sistemi içinde 18 yaş altı bireylerde yer alabilirler; bu durumda “çalışıyor olmaları” şart değildir. Kısaca,18 yaş altı çalışanların BES’e otomatik olarak dahil edilmesi yasal olarak zorunlu değildir; fakat isteğe bağlı olarak sistemde yer almaları mümkündür.
