İşin niteliği, üretim arttırılması gibi nedenlerle zaman zaman fazla çalışma yapılabilir. Fazla çalışmanın sürekli hale gelmesi, işçi üzerinde olumsuz etki yaratmakla birlikte, iş akdinin feshedilmesine kadar giden durumlar oluşmaktadır. Bu noktada; Kanunda belirtilen Fazla Çalışma Sebebi ile İş Sözleşmesini Fesheden İşçi Tazminata hak kazanır mı? konusunu içeren bir Yargıtay kararını inceleyeceğiz.
Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle 45 saatin altında belirlendiği durumlarda, ortalama haftalık çalışma süresini aşan ve 45 saate kadar yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışmalardır. Fazla Çalışma ise Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık 45 saati aşan çalışmalardır.
4857 sayılı İş Kanunun “Fazla Çalışma Ücreti” başlıklı 41.maddesinde;
“Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda iki yüz yetmiş (270) saatten fazla olamaz.”
“Fazla saatlerle çalışmak için işçinin onayının alınması gerekir. Zorunlu nedenlerle veya olağanüstü durumlarda yapılan fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma için bu onay aranmaz.”
Hükümleri yer almaktadır.
İşçiye, her sene başında ilgili takvim yılı için fazla çalışma yapmayı onayladığını gösteren bir muvafakatname imzalatılması gerekmektedir. Her sene başında alındığı için geçerliliği 1 yıl olacaktır. Alınan muvafakatname sayesinde işçi belirtilen dönem aralığında fazla mesai yapmayı yasal sınırlar çerçevesinde kabul etmiş sayılır. Fakat bu onay, işçinin yasada belirtilmiş süre sınırını aşmasına imkan vermemektedir.
Yargıtay 7. Hukuk Dairesi Esas: 2014/19129 Karar:
2015/13542 sayılı Kararında; İşçi, yıllık yasal sınırdan fazla çalışma yaptırıldığını ve bu hususun çalışma şartlarına uygun olmadığı sebebi ile iş sözleşmesini haklı nedenle fesih ederek, kıdem tazminatı ve yıllık izin alacağının tahsilini istemiştir. İşveren ise işçinin iş sözleşmesini haksız olarak feshettiğini savunmuş ve davanın reddini talep etmiştir. Yargıtay 7. Hukuk Dairesi ücreti verilmiş olsa bile 270 saati aşan fazla çalışma halinde iş sözleşmesini tek taraflı sonlandıran işçiye, kıdem tazminatının ödeneceğini hükmetmiştir. Mahkeme kararı aşağıda yer almaktadır.
“…davacı, yıllık yasal sınır olan 270 saatten fazla mesai yaptırıldığı ve bu hususun çalışma şartlarının uygulanmaması olduğu iddiasıyla iş sözleşmesini feshettiğini ileri sürmüş olup dosyada davacının her yıl için fazla çalışma yapmaya muvafakat ettiğine ilişkin verdiği bir belge bulunmamaktadır. Ücrete, fazla çalışma karşılıklarının dahil olması ise, peşinen muvafakat niteliğinde olmayıp mahkemece 270 saati aşan çalışmaların varlığının araştırılıp var olduğunun tespiti halinde, davacının fesih hakkının doğduğunu kabul etmek gerekirken, davacının fazla çalışmaya kaldığı ve ücretini de aldığı gerekçesiyle kıdem tazminatı talebinin reddi hatalıdır..
SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenlerle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde taraflara iadesine, 02/07/2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.”