iskanunu.com 
İlgili Makaleler
Çalışma hayatını değiştirecek önemli etkilerden birini geçtiğimiz günlerde yayımlanan Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararı revize eden 85 sayılı Cumhurbaşkanı Kararını görmekteyiz. Özellikle çok uluslu şirketlerin çalıştırdıkları yabancı personellerin iş sözleşmelerini (hizmet akitlerini) yeniden düzenlenip düzenlenmeyeceği tartışma konusu olmuştur.
Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara Ekleme Yapılan 85 Sayılı Karar
Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair 85 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile çalışma hayatında yeni bir düzenin sinyallerini alıyoruz. 85 sayılı Karar ile Türkiye’de yerleşik kişilerin, kendi aralarında düzenledikleri (ve düzenleyecekleri) bazı sözleşmelerde, sözleşme bedelinin Türk Lirası olarak belirlenmesi zorunlu hale getirilmiştir.
13 Eylül 2018 Tarihli ve 30534 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 85 sayılı Kararı özetlersek;
“g) Türkiye’de yerleşik kişilerin, Bakanlıkça belirlenen haller dışında, kendi aralarındaki menkul ve gayrimenkul alım satım, taşıt ve finansal kiralama dâhil her türlü menkul ve gayrimenkul kiralama, leasing ile iş, hizmet ve eser sözleşmelerinde sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılamaz.”
“Geçici Madde 8 – Bu Kararın 4 üncü maddesinin (g) bendinin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren otuz gün içinde, söz konusu bentte belirtilen ve daha önce akdedilmiş yürürlükteki sözleşmelerdeki döviz cinsinden kararlaştırılmış bulunan bedeller, Bakanlıkça belirlenen haller dışında; Türk parası olarak taraflarca yeniden belirlenir.”
Çalışan Hizmet Akitleri Karardan Nasıl Etkilenecek?
Özellikle çok uluslu şirketleri ve kurumsal firmalarda çalışan yabancı sigortalılar ile Türk şirketlerinde çalışan bazı beyaz yaka personellerin sözleşmelerinde ücret olarak döviz cinsinden belirlendiği bilinmektedir. İş sözleşmeleri 85 sayılı Karar ile yeniden revize edilecek ama hangi iş sözleşmelerinde ücret olarak Türk Lirası cinsinden belirlenmesi gerektiği konusunda çeşitli yorumlar bulunmaktadır.
13 Eylül 2018 tarihinden itibaren 30 gün içerisinde döviz ve dövize dayalı ücret ödeme yükümlülüğü kararlaştırılan iş ve hizmet sözleşmeleri Türk parası olarak yeniden belirlenecek ve revize edilecek.
Ücretin yenileme zorunluluğunu 85 sayılı Karardan anlaşılacağı üzere “ Türkiye’de yerleşik kişilere” yönelik olup sözleşme taraflarından birisi yurtdışı yerleşik kişi ya da kurum ise dövizin Türk Parasına çevrilme zorunluluğu bulunmamaktadır. Türkiye’de yerleşik olma durumu ise ikametgahın Türkiye sınırları içerisinde olmasına bağlıdır.
Yabancı Sporcuların Sözleşmeleri Döviz Üzerinden
85 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile çalışma hayatında en çok merak edilen konulardan birisi de yabancı personellerin döviz üzerinden ücret belirlemiş olması ve sözleşmelerin değişmesi durumunda firmaların ekonomik faaliyetlerini sıkıntıya sokabilecek olmasıdır.
Özellikle yabancı sporcuların ücretleri belirlenirken döviz üzerinden ücret belirlendiği görülmektedir. Sporcuların ücret uyuşmazlıklarında Türkiye’de çözüm aramalarından ziyade Uluslararası Kurullara başvurdukları görülmektedir. UEFA,FIFA ve CAS (Spor Tahkim Mahkemesi) gibi kurullar Türkiye’deki yerleşik kararların aksine cezai hükümlerde bulunarak Uluslararası Geçerlilik Kazanan Kararları verebilmektedir.
Türkiye’de faaliyetlerini sürdüren yabancı sporculara ve dolayısı ile yabancı personel çalıştıran firmalara döviz ile sözleşme yapabilme serbestliğinin sürdürülmesi beklenmektedir.
Hazine ve Maliye Bakanlığı Duyurusu İle Revizyon Beklentisi
Türkiye’de yerleşik olma hususunun Vergi Kanunlarımı açısından tam mükellefiyetlik durumunda kazanıldığı da bilinmektedir. Her ne kadar çalışma hayatında düzenlenecek iş sözleşmesinin İş Kanununu, hizmet sözleşmesinin de Borçlar Kanununu bağlasa da dar ve tam mükellefiyetlik açısından da Vergi Kanunlarını da bağlamaktadır. Buna istinaden Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın da duyurusunu dikkatle incelemekte fayda vardır.
17.09.2018 tarihinde yayınlanan Hazine ve Maliye Bakanlığı Duyurusu da kamuoyunda oluşan tedirginliği bir nebze olsun azalmışa benziyor. Duyuruda;
“Bakanlığımızca istisna tutulacak hallerin kapsamı belirlenirken, döviz cinsinden girdi, maliyetler veya yükümlülükler değerlendirmeye alınacak hususların başında gelmektedir.
Örneğin; 32 sayılı Kararın döviz kredilerinin kullanımı düzenleyen 17 ve 17/A maddeleri uyarınca herhangi bir kısıtlamaya tabi tutulmaksızın döviz kredisi kullanabilen ve dolayısıyla döviz cinsinden yükümlülük altına girebilen Türkiye’de yerleşik kişilerin yaptığı sözleşmeler, bu kasamda dikkate alınacaktır.
Bu itibarla söz konusu düzenlemeye ilişkin kapsam ekonomik faaliyeti sıkıntıya sokmayacak şekilde ilgili Kamu Kurumlarımızın ve diğer paydaşların görüşleri de dikkate alınarak en kısa süre içerisinde belirlenecek ve Bakanlığımız tarafından duyurulacaktır.”
İlgili duyurudan da anlaşılacağı üzere iş ve hizmet sözleşmelerinin döviz cinsinden ücret belirleme serbesitesinin olup olmayacağı ilerleyen tarihlerde net bir şekilde belirlenecektir.
85 sayılı Kararda belirtilen hususlar ile ilgili net hükümler Resmi Gazetede “tebliğ” şeklinde konusuna özgü belirlenmekte ve yayımlanmaktadır. Resmi Gazetede yayımlanacak olan “85 sayılı Karara İlişkin Tebliğ- İş Sözleşmeleri ve Hizmet Sözleşmelerine İlişkin” konulu tebliğ ile döviz cinsinden sözleşme serbestliği konusunda net hükümler belirlenecektir.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın da değindiği üzere alınacak kararın ekonomik faaliyeti sıkıntıya sokmayacak şekilde düzenlenmesi beklenmektedir.
