iskanunu.com 
İlgili Makaleler
Soru:
“Merhaba;
8 yıldır aynı işyerinde çalışmaktayım. Her sene ihale yenilendiğinden ihaleyi kazanan şirket üzerinden aynı işyerinde çalışmaya devam ediyoruz.
İhaleyi alan firma 14+2 gün senelik izin hakedişiniz var deyip başka izin kullandırtmıyor. Aslında bizim izin hakkımızın daha çok olması lazım değil mi?
Teşekkürler”
Cevap:
Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir. Bu ilişkide asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur (İş Kanunu Madde: 2).
Bu madde gereği sigortalılığınızın bulunduğu firma alt işvereni, çalışmanızı gerçekleştirdiğiniz firma ise asıl işveren olarak nitelendirilmesi gerekecektir.
Halk arasında taşeron olarak nitelendirilen alt işverenler; İş Kanunlarında açık hükümler olmaması, işçinin sigortalı olduğu işvereninin değişmiş olması gibi nedenler öne sürerek. Çalışanlarının yıllık ücretli izinleri haklarında ; yeni alt işveren işçilerin kendi bünyelerinde 1 yılı doldurmadığı sebebiyle:
- Personelin yıllık ücretli izine hak kazanmadığını ileri sürerek işçiye yıllık ücretli izin vermeme,
- Bir yılını dolduran işçilerin yıllık ücretli izin hak ediş sürelerinde önceki alt işverendeki hizmet sürelerinde birleştirme yapmama gibi, her ne kadar İş Kanunu ve yönetmeliklerde duruma özel bir düzenleme olmasa da bizce yanlış iki ayrı uygulamaya gitmektedirler.
Alt işveren değişikliği esnasında en sık karşılaşılan durum. Süresi sona eren alt işverenin işçilere her hangi bir fesih bildirimde bulunmadan işi terketmesi, yeni alt işverenin şirketin işçilerini çalıştırmaya devam etmesidir.
İş Kanunu md.6 “İşyeri veya işyerinin bir bölümü hukukî bir işleme dayalı olarak başka birine devredildiğinde, devir tarihinde işyerinde veya bir bölümünde mevcut olan iş sözleşmeleri bütün hak ve borçları ile birlikte devralana geçer. Devralan işveren, işçinin hizmet süresinin esas alındığı haklarda, işçinin devreden işveren yanında işe başladığı tarihe göre işlem yapmakla yükümlüdür.”
Böyle bir alt işveren değişikliği uygulamasında madde hükmü nedeniyle işçi, mevcut sözleşmesi, hakları ve kıdem süresi ile yeni alt işverene geçmiş sayılmalıdır. Başka bir deyişle alt işveren, işçiye sadece kendi şirketinde çalıştığı süreyle değil, işyerinde işe başladğı tarihe göre işlem yapmakla yükümlü olacaktır.
Yargıtayın kararlarında da durumun, yukarıda verilen madde gereği incelendiği, işyerinin veya bir bölümünün devri kapsamında kabul edilerek hukuki boşluğun oluşturulan içtihatlarla giderildiği görülmektedir.
“…işçinin asıl işverenden alınan iş kapsamında ve değişen alt işverenlere ait işyerinde ara vermeden çalışması halinde, işyeri devri kurallarına göre çözüme gidilmesi gerekmektedir. Bu durumda değişen alt işverenler işçinin iş sözleşmesini ve doğmuş bulunan işçilik haklarını da devralmış sayılır” (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 10.05.2012 gün: 2010/7933E., 2012/16614K.)”
Sonuç:
Önceki alt işverenin işçinin iş akdini sona erdirmeksizin ayrılması ve işçilerin yeni alt işveren bünyesinde çalışmayı sürdürmesi durumunda. Yeni alt işveren, işçiyi, doğmuş bulunan işçi hakları ile birlikte devralmış sayılacağından. İşçilere hak ettikleri son yıllık izinlerini, önceki hizmet süreleri birleştirerek kullandırması gerekecektir.
Şöyle ki, yeni alt işveren işçinin daha önce hak ettiği ve takip eden hizmet yılı içinde kullandırmadığı izinlerini de işçiye ayrıca kullandırması mümkündür. Eğer önceki alt işveren iş akdini sona erdirmiş ise bu izinlerden devri takiben iki yıl için önceki alt işveren sorumlu olacaktır.
İlk paragrafta veridiğiniz İş Kanunu’nun 2. Maddesindeki hükmün ikinci cümlesi gereği bahsi geçen yükümlülüklerden asıl işvereninde alt işverenlerle birlikte sorumlu olduğu unutulmamalıdır. Gerektiğinde işçi verilmeyen hakları için asıl işverene de rücu edebilir.
Uygulamada ısrar edilmesi halinde asıl işverininize, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürlüklerine ve gerekli görürseniz yargıya başvurma hakkınız saklıdır.
