iskanunu.com 
İlgili Makaleler
Soru:
“Merhabalar,
Yurt dışındaki grup firmamızdan yabancı uyruklu bir çalışanın, yurt dışına raporlama yapmak için şirketimizde görevlendirileceği konusunda bilgi geldi. Gönderilen çalışanın bizdeki çalışması için sigortalı bildiriminde bulunmamız gerekecek mi? APHB’sini kuruma hangi belge türünden vermemiz gerekiyor?
Teşekkürler.”
Cevap:
Bu soruyu cevaplamadan önce 5510 sayılı kanunun sigortalı sayılanlar ve sayılmayanların listelendiği maddelerin ilgili hükümlerini hatırlayalım.
5510 sayılı Kanun’un “Sigortalı sayılanlar” başlıklı 4’üncü maddesinin birinci fırkasının (a) bendine göre; hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar sigortalı sayılır. Aynı maddenin ikinci fıkrasının (c) bendi hükmü ise;
“c) Birinci fıkranın (a) bendi gereği sigortalı sayılanlara ilişkin hükümler, mütekabiliyet esasına dayalı olarak uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülke uyruğunda olanlar hariç olmak üzere, yabancı uyruklu kişilerden hizmet akdi ile çalışanlar hakkında da uygulanır.” demektedir.
5510 sayılı Kanun’un “Sigortalı sayılmayanlar” başlıklı 6’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (e) bendine göre ise;
“e) Bu kanunun kısa ve uzun vadeli sigorta kolları hükümlerinin uygulanmasında; yabancı bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluş tarafından ve o kuruluş adına ve hesabına Türkiye’ye bir iş için gönderilen ve yabancı ülkede sosyal sigortaya tâbi olduğunu belgeleyen kişiler ile Türkiye’de kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, yurt dışında ikamet eden ve o ülke sosyal güvenlik mevzuatına tâbi olanlar, bu Kanunun 4’üncü ve 5’inci maddelerine göre sigortalı sayılmazlar.”
Bu hükümlere göre;
1- Mütekabiliyet esasına dayalı olarak uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış bir ülke uyruğunda olan,
2- Yabancı bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluş tarafından ve o kuruluş adına ve hesabına Türkiye’ye bir iş için gönderilen ve yabancı ülkede sosyal sigortaya tabi olduğunu belgeleyen,
Yabancılar, Türkiye’de 5510 sayılı Kanun açısından sigortalı sayılmayacaktır.
Uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış bir ülke uyruğunda olanlardan Türkiye’ye gelerek bir işverene bağlı olarak hizmet akdi ile çalışan yabancılar, 5510 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesinin ikinci fırkasının (c) bendi gereği, birinci fıkrasının (a) bendine tabi olacaklardır. Diğer söyleyişle Türkiye’de sigortalı kabul edileceklerdir.
4447 sayılı Kanunun 46. maddesine göre, Türkiye Cumhuriyeti ile mütekabiliyet esasına dayalı olarak sosyal güvenlik anlaşması imzalamış ülkelerin vatandaşları, bu anlaşmalara göre Türkiye’de çalışmaları durumunda işsizlik sigortasına tabiidirler.
Yabancı uyruklu sigortalılar işsizlik sigortasına tabi olduklarından. Tüm sigorta kollarına tabi olarak 1 nolu Belge Türüyle bildirilmeleri gerekmektedir.
Yeri gelmişken bir saptamada daha bulunalım.
12/5/2010 sayılı yönetmeliğin 10.maddesi (d) bendi, 21/8/2013 deki yönetmelik değişikliğiyle “Sosyal güvenlik sözleşme hükümleri saklı kalmak kaydıyla yabancı bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluş tarafından ve o kuruluş adına ve hesabına Türkiye’ye bir iş için gönderilen ve yabancı ülkede sosyal sigortaya tabi olduğunu belgeleyen kişiler ile Türkiye’de kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, yurt dışında ikamet eden ve o ülke sosyal güvenlik mevzuatına tabi olanlar.” şeklinde değiştirilmiştir.
Bu değişiklikle daha önceki yönetmelikte “bir iş için” den sonra gelen “en fazla üç ay süre ile” ifadesinin kaldırılmış ve “Sosyal güvenlik sözleşme hükümleri saklı kalmak kaydıyla” ifadesinin eklenmesiyle uluslar arası sosyal güvenlik sözleşmelerine atıfta bulunulmuştur.
Böylece önceki halinde “en fazla üç ay süre ile” ifadesine yer verilmesinden kaynaklı oluşan süre kısıtının. Kanun hükmüyle çelişmesinden kaynaklı tartışmalara da son verilmiştir.
