Key’de Bilinmeyenler, Bilinenlerden Çok…!

İlgili Makaleler

Aylık Maktu Çalışanlarda Eksik Gün Hesaplaması

1 Nisan 2024

İşyeri ve Şirket Geçişlerinde Otobes Kesintisinde Nelere Dikkat Edilmeli?

12 Mart 2024

6111 Sigorta Prim Teşviki Uzatıldı

5 Şubat 2024

Ali Tezel
14.05.2008 

1987 yılında başlamıştı kısa adı KEY olan “Konut Edindirme Yardımı” ve 1995 yılında da sonlandırıldı ömrü sadece 9 yıl sürdü ama sorunları hala bitmiyor ve bitecek gibi de değil.

1- Kişi başı azami ana para 6 lira 15 kuruş 

01.01.1987 günü uygulanmaya başlanılan 3320 sayılı “MEMURLAR VE İŞÇİLER İLE BUNLARIN EMEKLİLERİNE KONUT EDİNDİRME YARDIMI YAPILMASI HAKKINDA KANUN” gereğince 9 kişiden fazla işçi çalıştıran özel sektör işvereni işçileri için  ve tüm devlet çalışanları çalışanları işçin işverenleri işçi ücretinden kesinti yapmaksızın herkes için eşit tutarda yardım yapacakladır.

Her bir çalışan için aylık ödeme rakamları da aşağıdaki gibidir ve ilk başladığından bittiği 31.12.1995 gününe kadar aralıksız adına KEY yardımı ödenmiş birisi için ödenen toplam KEY 6 YTL 15 yeni kuruştur.

2- 1999 yılı sonuna kadar 6 aylık mevduatlarda değerlendirildi

Kişi başına azami 110 YTL’ye ulaştı.

3320 sayılı Kanun gereğince çalışanlar için işverenlerince ödenen KEY’ler altışar aylık mevduat faizi ile değerlendirilmekteydi ilgili 10 uncu maddeye göre; Madde 10 – Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı İdaresi Başkanlığı,bu Kanun uyarınca Türkiye Emlak Kredi Bankasında açılan hesaplarda toplanan paraları Devlet Tahvili,Hazine Bonosu veya Gelir Ortaklığı Senedine yatırmak sureti ile nemalandırabilir.Türkiye Emlak Kredi Bankası,söz konusu hesaplarda toplanan paraların bakiyesine altı ay vadeli mevduata uygulanan oranda faiz tahakkuk ettirir…” demekteydi. Bu madde gereğince 1987 yılından 1995 yılının sonuna kadar adına aralıksız 9 yıl KEY ödenen kişinin ana parası altı aylık mevduata uygulanan faizler nedeniyle 31.12.1999 günü 110 YTL’ye (110 milyon TL) ulaştı.

Ancak, 1990’lı yıllardaki yüksek enflasyon ve yüksek rakamlı hatta bazı yıllarda yüzde 100 rakamlarını faizler oluştuğu halde KEY için Emlak Bankası yüzde 50’dan fazla faiz vermemişti.

3-Paralar EGYO’ya verildi 

Kişi başı ortalama 244 YTL var 

Bilindiği üzere Türkiye Emlak Bankasının 1999 yılı sonunda tasfiye edilmesi kararlaştırılınca KEY’de biriken paraların tamamı olan 387 trilyon TL (387 milyon YTL) (Emlak Bankası Ziraat Bankası’na devredilirken) Emlak Konut GYO’na verildi. Verilen paralar o tarihte EGYO’nın yüzde 61’ine tekabül etmekteydi.

2005 yılı sonu itibariyle de EGYO’nun net aktif değerlerinin toplamı 3 milyar YTL olduğu o tarihte Genel Müdür Feyzullah YETGİN tarafından açıklanmıştı. İşte bu 3 milyar YTL’nin yüzde 61’i olan 1,83 milyar YTL dağıtılacak toplam rakamı oluşturmaktadır.

Bu parayı 7,5 milyon olan belirlenen kişi sayısına böldüğümüzde ortalama alınacak rakam 244 YTL’dir.

4- EGYO 6 yılda 4,72 kat artmış 

Kişi başına azami alınacak tutar 519-600 YTL’dir

Görüldüğü üzere 1999 yılından 2005 yılı sonuna kadar KEY paraları yaklaşık 4,5 kat artmış ve 395 milyon YTL’den, 1,83 milyar YTL’ye ulaşmıştır. Kişisel bazda ise 9 yıllık KEY süresince adına para ödenen bir çalışanın 6 lira 15 kuruşu altı aylık mevduat ile 31.12.1999 sonu itibariyle 110 YTL’ye ulaşmıştı. 1999 sonrasında ise bu rakam 4,72 kat arttığına göre kişi başına azami alınabilecek KEY tutarı, 110 X 4,72 = 519 YTL’dir.

Bu arada birden fazla işyerinde çalışmış olanlar için ise bu rakam 600 YTL’ye de çıkabilmektedir.

Bu soruları siz sorun!!! 

2005 yılından sonra EGYO’nun değerinin neden artmadığı sorusu ile diğer şirketlerin, borsaya kote olmuş şirketlerin değerinin 20 kat artışına karşın EGYO’nun değerinin neden bu kadar az arttığı sorularını ise ben sormuyorum siz sorun.

5- Hak sahiplerinin isimleri eksik 

Devlet çalışanı işçi ve memurlar için çalıştıkları Kurumlarca, özel sektör çalışanları için de SSK (yeni adıyla SGK) isim listeleri ile bu isimlere göre kaç para KEY ödentisi olduğunu belirten listeleri 28 Şubat 2008 günü Tasfiye Halindeki Türkiye Emlak Bankası’na verdi. Ancak gerek kamu kurumları gerekse SGK isim listelerini muntazam tutmadıkları için isimlerde eksiklikler var.

6-İsimleri olanların da rakamları eksik  

Halen Tasfiye Halindeki Türkiye Emlak Bankası’nda bulunan isim listelerinde bulunanlar için ise KEY rakamlarında eksiklikler var. Hatta bazı devlet kurumları ile belediyelerden hiç KEY ödenmemiş veya bildirilmemiş gibi bildirimler yapılmış durumda.

Eksikliklerin Sebebi!!! 

1987-1995 yılları arasında KEY ödentileri her ay işveren ve devletçe Emlak Bankasına yatırılıyordu ve her 3 ayda bir de yatırılan bu paraların kimin adına ödendiğini açıklayan Şahıs İcmal Bordrolarının verilmesi gerekiyordu. Ancak gerek Emlak Bankası ve gerekse belge tutmak ve geciken ödemeleri tahsil ile görevli olan SSK o yıllarda para almaya gelince alıyorlar ama 3’er aylık şahıs icmal bordrolarına gelince almıyorlardı. İşte bu nedenle de hem isimler eksik hem de isimlere ait tutarlar eksik.

7-Süreç nasıl işleyecek

22 Mayıs 2007 günü TBMM’de kabul edilip, 30 Mayıs 2007 günü Resmi Gazetede yayınlanan, “5664 sayılı Konut Edindirme Yardımı Hak Sahiplerine Ödeme Yapılmasına Dair Kanun” gereğince,

A- Ansiklopedi gibi Resmi Gazete geliyor  Halen Tasfiye Halindeki Emlak Bankası’ndan olan listeler Kanun gereğince 31 mayıs 2008 günü EGYO’na gönderilecek ve 5 inci maddesine göre de, “Madde 5 – Hak sahiplerine ilişkin olarak 4 üncü madde uyarınca Bankaca EGYO’ya bildirilen listeler hak sahipliğinin tespitine esas olmak üzere Resmi Gazetede ilan…” edilecek. İlan tarihinden itibaren de EGYO tarafından paraları Ziraat Bankasına gönderilip ödemeler başlayacak. Bu arada Hazineden sorumlu devlet bakanı 31 mayıs 2008 günü sona erecek olan süreyi 2 ay uzatma hakkına da sahip. Açıklanan listeye göre beş yıl içinde alınmayan paralar konusunda bir daha talep de bulunulamayacak.

B- Listeye itirazlar 3 ay içinde Resmi Gazetede yayınlanacak 7,5 milyon kişi ile isimleri çıkmayan kişiler gerek isimleri çıkmadığı ve gerekse de açıklanan kişisel KEY rakamlarını yeterli bulmazlarsa 3 ay içinde kendi çalıştıkları kamu kurumlarına özel sektör çalışanları ise SGK’ya itiraz edebilecekler. Yasaya göre; “Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketine iletilen listelerde isimleri yer almadığı halde, konut edindirme yardımına müstahak olduğunu ileri sürenler… kurum ve kuruluşlara başvurmaları halinde, adlarına daha önce konut edindirme yardımı yapıldığı hususunun her zaman düzenlenmesi mümkün olmayan nitelikteki belgelerle kanıtlanması veya bu durumun ilgili kurumların kayıtları ile anlaşılması kaydıyla, konut edindirme yardımı tutarları ilgili kurum veya kuruluşlarca hesaplanarak ilgililerin başvurusunu izleyen 2 aylık süre içinde … Bankaya bildirilir…”

C- 9 milyon kişi mahkemeye giderse 3,6 milyar YTL gider

Bana göre gerek isimleri olmayanlar ile gerek isimleri olup da rakamları az olanlar ellerinde belge olmadan itiraz ederlerse bu itirazları kamu kurumları veya SGK tarafından reddedilecektir. Bu takdirde de ilgililer mahkemelere başvurabileceklerdir ki işte bu halde devlet en az 3 milyar YTL mahkeme ile avukatlık masrafı ödeyecektir. Zira her kaybedilen dava için 350 YTL avukatlık ücreti ile 50 YTL mahkeme masrafı olmak üzere kişi başına 400 YTL direk Hazineye yük olacaktır.

Kaynak: Akşam Gazetesi