İş sağlığı ve güvenliğini sağlamak amacı ile işverenlerin kanun kapsamında bazı yükümlülükleri bulunmaktadır. Buna göre kişi sayısı ve tehlike sınıfına göre değişkenlik gösteren sayıda İSG uzmanı, iş yeri hekimi bulundurma zorunlulukları vardır. Daha öncesinde 50 kişi ve altında sayıda çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde İSG uzmanı ve iş yeri hekimi görevlendirilmesi zorunlu değildi. 2025 yılından itibaren artık kişi sayısı 50 kişi altında olan az tehlikeli iş yerlerinde de İSG uzmanı ve iş yeri hekimi görevlendirme zorunluluğu vardır. Aslında mevcut yasada bu zorunluluk yer alıyordu ancak yine yasa kapsamında ertelemeler getirilerek 2025 yılında geçerlilik kazanmış oldu. 15 Ocak tarihinde 7538 sayılı kanun ile zorunlu İSG hizmetlerini kolaylaştırmak amacıyla bazı değişiklikler duyuruldu.
7538 sayılı kanuna istinaden, Çalışan Sağlığı Merkezi (ÇASMER) kurulacak. İşverenler OSGB birimlerinin yanı sıra ÇAŞMER’ler aracılığı ile İSG uzmanı, iş yeri hekimi ve diğer sağlık personeli bulundurma yükümlülükleri yerine getirilebilecek. Mevcut hükme ilaveten, 10’dan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinin, bağlı bulundukları ÇASMER aracılığı ile iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi olmaksızın iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yerine getirebilmesi amaçlanmaktadır. ÇASMER ile OSGB hizmetine göre maliyet düşürülerek, işverenlerin zorunlu hizmetleri almasının teşvik edici etkisi olacağından bahsedebiliriz.
7538 sayılı kanunda yapılan ekleme ile işveren OSGB, ÇAŞMER veya gerekli niteliklere sahip olması halinde tehlike sınıfına göre gerekli eğitimleri alması durumunda periyodik muayene dışında İSG hizmeti yürütülmesini kendisi üstlenebilir. Konunun detayı için 6331 sayılı kanunun 6. Maddesinin güncel hali aşağıdaki gibidir.
‘a) Çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve on ve daha fazla çalışanı olan çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde diğer sağlık personeli görevlendirir. Çalışanları arasında belirlenen niteliklere sahip personel bulunmaması hâlinde, bu hizmetin tamamını veya bir kısmını ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden veya ÇASMER’lerden hizmet alarak yerine getirebilir. Ancak belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olması hâlinde, tehlike sınıfı ve çalışan sayısı dikkate alınarak, bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir. (Ek cümle: 10/9/2014-6552/16 md.) Belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olmayan ancak 50’den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri işverenleri veya işveren vekili tarafından Bakanlıkça ilan edilen eğitimleri tamamlamak şartıyla işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler hariç iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütebilirler. ‘
Yine önemli değişikliklerden bir diğeri işe giriş öncesi sağlık raporlarının alınabileceği yerlerin duyurusudur. İşe giriş öncesi sağlık raporları, periyodik muayene formları, çalışanların işe uygunluk gibi raporlarının 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerleri için ÇASMER’lerden, aile hekimlerinden veya diğer kamu sağlık hizmeti sunan kurumlardan da alınabilmesine imkân sağlanmıştır. Son durumda aslında önceki yıllardan farklı olarak ÇAŞMER’lerden de ilgili raporların temin edebileceği duyurulmuş oldu.
Son olarak işverenin OSGB’nin belirlediği eksiklikleri ne derece tamamladığının denetimi için birtakım yenilikler eklendi. Buna göre; OSGB tarafından tespit edilen eksikliklerin işverenin tamamlamaması durumunda yetkili birimlere bildirilmesi zorunluluğu getirilmiş, bildirim yapılmadığının tespiti durumunda ise OSGB’nin yetki belgesinin ilkinde 6 ay, bildirim yapılmamasının tekrarı durumunda ise 1 yıl süre ile askıya alınacağı duyurulmuştur.
