Global dünyanın şartları gereği, birden fazla ülkede iş yeri olan şirketler çalışanlarını geçici görevlendirme yoluyla bulunduğu ülkeden bir başka ülkedeki iş yerine çalışmaya gönderebiliyor. Bu yer değişiklikleri ise çalışanın sigortalılığı konusunda birtakım yasal düzenleme ihtiyacını da beraberinde getiriyor. İşte bu ihtiyaçla doğan ülkeler arası ikili sosyal güvenlik anlaşmaları, çalışanların sigortalılıklarının hangi ülkede nasıl yürütüleceğine hükmediyor. Aralarında ikili sosyal güvenlik anlaşması olmayan ülkeler arasındaki geçici görevlendirmelerde ise ülkeler kendi kanunlarındaki düzenlemeler neyse onu uyguluyor.
Geçici Görevle İşe Başlayanlarda İşe Giriş Bildirimi
İşçinin sigortaya bildiriminde, ülkemizde görevlendirildiği süre ve gelinen ülke ile Türkiye arasında ikili sosyal güvenlik anlaşması olup olmadığı konuları önemlidir.
İşçi, ikili sosyal güvenlik anlaşmamız olan bir ülkeden bizim ülkemize geçici görevle gönderildiyse, ikili sözleşme hükümlerine göre işlem yapılacaktır. Sigortalılığı hangi ülke üzerinden ne kadar sürede yürütülecekse bildirimler de o ülke üzerinden yapılacaktır. Bu anlaşmalarda sigortalının ne kadar süre Türkiye’de Kuruma bildirilmeden çalışacağını gösteriliyor.
İşçi Türkiye ile arasında ikili sosyal güvenlik anlaşması olmayan bir ülkeden geçici grevle ülkemize gönderildiyse, 5510 sayılı Kanunun 6. Md. Hükümleri gereği 3 aylık süre boyunca sigortalı sayılmaz, kuruma bildirimi yapılmaz. Fakat 3 ayı geçen görevlendirmelerde, 3. Ayın sonunda kuruma bildirimlerin yapılması gerekir.
İkili sosyal güvenlik anlaşması olsun ya da olmasın, geçici görevle gelmiş kişilerin işe giriş bildirimlerinde sigorta kolu “0-Tüm Sigorta Kolları (Zorunlu)” olarak seçiliyordu. Sosyal Güvenlik Kurumu işe giriş bildirimlerinin yapıldığı programda bu konuda değişikli yaptı. Sistem artık ikili sosyal güvenlik anlaşması olmayan ülkeden gönderilen işçiler için “0-Tüm Sigorta Kolları (Zorunlu)” seçeneğinin işaretlenmesine izin vermiyor. Bunun yerine, “12-U.Söz.Olmayan Yab. Uyrk.Sigortalı” seçeneği seçiliyor. Sosyal güvenlik anlaşması imzalanmış ülkelerinde gönderilen çalışanlarda ise “0-Tüm Sigorta Kolları (Zorunlu)” seçilerek işe giriş bildirimi yapılmasına devam ediliyor.
Düzenleme Sadece SGK İşe Giriş Bildirimi Programında
SGK konu ile ilgili bir düzenleme değişikliği yayımlamadığı için, konu ile ilgili Kurum’dan bir Genel Yazı bekleniyor.
Bahse konu düzenleme işe giriş bildirgelerinde yapıldığından, Muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin düzenlenmesi sırasında yabancı uyruklu sigortalılar için önceden olduğu gibi 1 nolu “Hizmet Akdi İle Tüm Sigorta Kollarına Tabı Çalışanlar (Yabancı Uyruklu Sigortalılar Dahil)” belge türü seçilmelidir. Yabancı uyruklular açısından sözleşme imzalanmış veya imzalanmamış ülke vatandaşı olması işverenin Türkiye’de ödenecek sigorta prim tutarını değiştirmez.
Türkiye İle İkili Sosyal Güvenlik Anlaşması Olan Ülkeler
Ülkemizle halihazırda ikili sosyal güvenlik sözleşmesi olan ve anlaşma süreci devam eden ülkelerin listesi aşağıdaki gibidir.
ÜLKELER | İmza Tarihi | Yürürlük Tarihi | Revizyon Sonrası Yürürlük Tarihi | Muafiyet Süresi | Uzatılabilecek Süre | |
01. İNGİLTERE | 9.09.1959 | 1.06.1961 | – | 3 Yıl | Mutabık kalınan süre | |
02. ALMANYA | 30.04.1964 | 1.11.1965 | 1.04.1987 | 5 Yıl | 3 Yıl | |
03. HOLLANDA | 5.04.1966 | 1.02.1968 | 1.05.1983 | 1 Yıl | Mutabık kalınan süre | |
04. BELÇİKA | 4.07.1966 | 1.05.1968 | 1.09.2018 | 2 Yıl | 3 Yıl | |
05. AVUSTURYA | 12.10.1966 | 1.10.1969 | 1.12.2000 | 2 Yıl | Mutabık kalınan süre | |
06. İSVİÇRE | 1.05.1969 | 1.01.1972 | 2 Yıl | Mutabık kalınan süre | ||
07. FRANSA | 20.01.1972 | 1.08.1973 | 3 Yıl | Mutabık kalınan süre | ||
08. DANİMARKA | 22.01.1976 | 1.02.1978 | 1.12.2003 | 1 Yıl | İşin bitimine kadar (mutabakat koşuluyla) | |
09. LİBYA | 20.03.1976 | 1.10.1976 | 1.09.1985 | Daimi geçici işçi uyg. | – | |
10. İSVEÇ | 30.06.1978 | 1.05.1981 | 1.08.2012 | 1 Yıl | 1 Yıl | |
11. NORVEÇ | 20.07.1978 | 1.06.1981 | 1 Yıl | Mutabık kalınan süre | ||
12. K.K.T.C | 9.03.1987 | 1.12.1988 | 2 Yıl | Mutabık kalınan süre | ||
13. KANADA | 19.06.1998 | 1.01.2005 | 2 Yıl | 5 Yıl | ||
14. MAKEDONYA | 6.07.1998 | 1.07.2000 | 2 Yıl | 5 Yıl | ||
15. ARNAVUTLUK | 15.07.1998 | 1.02.2005 | 2 Yıl | 5 Yıl | ||
16. AZERBAYCAN | 17.07.1998 | 9.08.2001 | 2 Yıl | 5 Yıl | ||
17. GÜRCİSTAN | 11.12.1998 | 20.11.2003 | 2 Yıl | 5 Yıl | ||
18. ROMANYA | 6.07.1999 | 1.03.2003 | 2 Yıl | 5 Yıl | ||
19. KEBEK | 21.11.2000 | 1.01.2005 | 5 Yıl | Mutabık kalınan süre | ||
20.BOSNA-HERSEK | 27.05.2003 | 1.09.2004 | 2 Yıl | 5 Yıl | ||
21.ÇEKYA | 2.10.2003 | 1.01.2005 | 2 Yıl | Mutabık kalınan süre | ||
22. LÜKSEMBURG | 20.11.2003 | 1.06.2006 | 1 Yıl | 1 Yıl | ||
23. HIRVATİSTAN | 12.06.2006 | 1.06.2012 | 2 Yıl | 3 Yıl | ||
24. SLOVAKYA | 25.01.2007 | 1.07.2013 | 2 Yıl | – | ||
25. SIRBİSTAN | 26.10.2009 | 1.12.2013 | 2 Yıl | 3 Yıl | ||
26. İTALYA | 8.05.2012 | 1.08.2015 | 1 Yıl | Mutabık kalınan süre | ||
27. GÜNEY KORE | 1.08.2012 | 1.06.2015 | 3 Yıl | 2 Yıl | ||
28. KARADAĞ | 15.03.2012 | 1.12.2015 | 2 Yıl | 5 Yıl | ||
29. TUNUS | 28.05.2013 | 1.04.2018 | 3 Yıl | 5 Yıl | ||
30. MACARİSTAN | 24.02.2015 | 1.04.2018 | 2 Yıl | 5 Yıl | ||
31. MOLDOVA | 5.05.2017 | 1.06.2020 | 2 Yıl | 3 Yıl | ||
32. KIRGIZİSTAN | 9.04.2018 | 1.11.2020 | 2 Yıl | 3 Yıl | ||
33. MOĞOLİSTAN | 7.03.2018 | 1.03.2021 | 2 Yıl | 5 Yıl | ||
34. İRAN | 16.04.2016 | 24.03.2021 | 2 Yıl | 5 Yıl | ||
35. POLONYA | 17.10.2017 | Onay aşamasında |