iskanunu.com 
İşverenler tarafından çalışanlara sunulan yan haklar arasında en sık karşılaşılan yardımlardan biri yemek yardımıdır. Bazı işverenler yemek yardımını iş yerinde yemekhanede sunarken bazıları da yemek parasını nakdi veya ayni olarak çalışana sağlayarak yemek tercihini çalışana bırakıyor. 31.12.2024 tarihinde SGK tarafından yayımlanan 2024/17 sayılı genelge ile çalışana nakdi veya yemek çeki/kartı şeklinde yapılan yemek yardımlarında bazı değişiklikler duyuruldu. 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren geçerli olacak değişiklikler yemek yardımının bordroda nasıl gösterileceği konusunda soru işaretlerini beraberinde getirdi.
Yemek yardımının iş yerinde yemekhane olarak sağlanması durumunda veya işverenin direkt bir restoran ile anlaşarak üçüncü kişiye ödeme yaparak sağlaması durumunda yemek bedelleri prime esas kazanca dahil edilmemektedir. 2024 yılına göre bu yardım türlerinde bir değişiklik meydana gelmedi.
Yemek yardımı nakdi olarak yapıldığında ise prime esas kazanç matrahında 2024 yılında günlük 157,69 TL istisna uygulanırken, 1 Ocak 2025 itibari ile günlük istisna tutarı 158 TL olarak uygulanacaktır. Günlük yemek bedelinde istisna tutarını aşan kısım prime esas kazanca dahil edilerek, kesinti uygulanacaktır. İstisna uygulama türü bakımından 2024 yılına göre bir farklılığı olmadığını söyleyebiliriz.
Örneğin; Ocak ayında 6000 TL nakit yemek yardımı yapıldığını ve işçinin ilgili ayda 22 günlük fiili çalışması olduğunu varsayalım. Bu durumda bordroya eklenen 6.000 TL’lik yemek yardımında ne kadarlık muafiyet olacağının hesaplaması aşağıdaki şekilde olacaktır.
Günlük istisna tutarı =158 TL
Bordroda uygulanacak istisna tutarı: 158 x 22 = 3.476 TL
Prime esas kazanca dahil edilecek tutar: 6.000 – 3.476 = 2.524 TL olacaktır.
Diğer yardım türlerinden farklı olarak yemek yardımının yemek kartı veya yemek çeki olarak verilmesi durumunda 2024 yılına göre bir ayrım açıklandı. Buna göre; yemek kartının sadece yemek hizmetinde kullanılması, nakit veya nakit kullanımına imkan olmaması durumunda yapılan yardımın tamamı prim esas kazanca dahil edilmeyecektir. Ancak yemek kartı/çekinin nakit veya nakit yerine geçecek şekilde kullanımına imkan olması halinde günlük 158 TL’lik istisna uygulanacak ve bu tutarı aşan kısım prime esas kazanca dahil edilecektir. Özellikle bu yardım türünü kullanan işverenler ve insan kaynakları profesyonellerinde birçok farklı görüş ve soru işaretleri oluştu. Özet olarak yemek yardımındaki istisna uygulamasında yemek şirketlerinin kullanım alanı kısıtı uygulanabilmesi yönünde işlemleri geliştirmesi gerekiyor. Yemek kullanımı dışında market kullanımı veya nakde dönüştürülmesi gibi kullanımların kısıtlanmaması durumunda günlük 158 TL’lik istisna uygulanacaktır. Ancak yemek yüklemesi yapılırken bir ayrım seçilmediğinde KVKK gereği işveren işçinin nerelerde kullanım yaptığını göremeyeceği veya görse dahi bunun her işçi için takibini yapamayacağı için yemek dışı kullanım ihtimaline karşı 158 TL’lik muafiyet üzerinden ilerlenmesinin en garanti seçenek olduğundan söz edebiliriz.
Örneğin; bir işveren yemek şirketi ile görüşerek yükleme yaptığı yemek bedelini sadece restoranlarda kullanabileceği şekilde gerçekleştirdi. Aylık 7.500 TL’lik yükleme yaptığını varsayalım. Fiili çalışma günü ilgili ayda 22’dir.
- Bu durumda sadece restoranlarda kullanım olabileceği için 7.500 TL’nin tamamı prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.
Ancak işveren herhangi bir ayrım yapmadan çalışanın yemek kartına 7.500 TL’lik yükleme yaptığı durumda bordroda uygulanması gereken muafiyet aşağıdaki şekilde olmalıdır.
Günlük istisna tutarı =158 TL
Bordroda uygulanacak istisna tutarı: 158 x 22 = 3.476 TL
Prime esas kazanca dahil edilecek tutar: 7.500 – 3.476 = 4.024 TL olacaktır.
Bordroya eklenen 7.500 TL’nin 4.024 TL’si SGK kesintilere dahil edilmelidir.
