İş Kanunu Kapsamına Girmeyen İşler
İş Kanunu Kapsamına Girmeyen İşler

İş Kanunu Kapsamına Girmeyen İşler

Bir kişiye bağlı olarak yapılan işlerde, işi veren ve işi yapan kişi arasındaki ilişkileri düzenleyen kanun her zaman 4857 sayılı İş Kanunu olmayabilir. Bazı işkolları ve işler İş Kanunu kapsamı dışında bırakılmıştır. Bu işler başka kanunlarla düzenlenmiştir. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 4. maddesinde, İş Kanunu Kapsamına Girmeyen İşler belirlenmiştir. Kanunun bu maddesinde yer almayan işyerlerine, işverenlere ve işçilere İş Kanunu’nun bütün hükümleri geçerlidir.

4. maddeye göre İş Kanunu kapsamı dışında kalan işler şu şekilde belirlenmiştir:

-Deniz Taşıma İşleri

Deniz taşıma işleri, Deniz İş Kanunu’na bağlı olduğu için İş Kanunu kapsamı dışında yer almaktadır.

Kıyılarda, liman ve iskelelerde gemilerden karaya veya tam tersi karadan gemiye yapılan yükleme, boşaltma işleri ve Deniz İş Kanunu kapsamına girmeyen, tarım işlerinden sayılmayan, denizlerde çalışan su ürünleri üreticileri ile ilgili işler İş Kanunu kapsamında değerlendirilir.

-Hava Taşıma İşleri

Hava taşıma işleri, İş Kanunu kapsamında değerlendirilmemektedir. Özel bir kanun uygulanmamakla beraber, Borçlar Kanunu’nun hükümleri hava taşıma işlerinde geçerli olur.

Yer hizmetlerinde çalışanlar ise İş Kanunu’na tabidir. Pilot, Uçuş Hostesi, Kabin Memuru gibi uçuş personeli ise iş kanununa tabi değildir. Yargıtay’a göre bu gibi personelin işçilik hakları İş Mahkemelerince değil, Asliye Hukuk Mahkemelerince belirlenmektedir.

-50 ve 50’nin altında işçi çalıştıran tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerleri

50 dahil olmak üzere, 50’nin altında işçi çalıştırılan tarım ve orman işleri için özel bir Tarım ve Orman İş Kanunu çıkarılmamıştır. Bu tarz işyerlerinde ve işletmelerde görev alan kişiler, Borçlar Kanunu’nun 313. Maddesi ve devamındaki maddelere tabidir.

-Aile Ekonomisi

Bir ailenin birinci dereceden başlamak üzere, 3. derece de dahil olmak üzere, 3. dereceye dek akrabalık bağları olan bireyler arasında; dışarıdan başka birisinin katılmadığı hâlde evlerde ve el sanatlarının yapıldığı halı dokuma işleri gibi işlerde iş kanunu hükümleri geçerli değildir.

-Ev Hizmetleri

Yemek, temizlik ve çamaşır gibi gündelik ev işlerinde çalışanlar İş Kanunu kapsamında yer almamaktadır. Bu kişiler ve işverenleri arasındaki hukuki ilişki, Borçlar Kanunu tarafından değerlendirilir. Ev hizmetlerinde sigortalı çalışmış olmak, Yargıtay’a göre bir istisna teşkil etmediği gibi ihbar ve kıdem tazminatı talep etme hakkı da sunmaz.

-Çıraklar

İş Kanunu’nun iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili hükümlerindeki hakları saklı kalmak şartıyla, çıraklar İş Kanunu kapsamında yer almaz.

-Sporcular

Sporcular, İş Kanunu’na göre değerlendirilmezken; bu kişilerin bir kulüp çatısı altındaki çalışmaları Borçlar Kanunu’nun hizmet akdi ile ilgili hükümlerinde kendilerine yer bulur. Aynı zamanda sporcuların iş ve çalışmalarında kulüp ve federasyonlar ile olan anlaşmazlıklarında genel yargı değil; bu konuya dair, kanunlar çerçevesinde oluşturulmuş tahkim kurulları söz sahibidir.

-Rehabilite Edilenler

Hastalık, kaza gibi durumlar sonrasında çalışma kabiliyetinde kayıp veya azalma gözlenen personellerin, tedavileri sonrasında işe tekrar alıştırılmaları için özel merkezlerde yaptırılan çalışmalarda İş Kanunu hükümleri uygulanmaz.

-Kapsam Dahilindeki Esnaf ve Sanatkarlar

507 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Kanunu’nun 2. Maddesinin tarifine uygun, üç ve daha az işçinin çalıştığı işyerlerinde İş Kanunu hükümleri uygulanmaz.

507 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Kanunu
Madde 2-İster gezici olsun, ister bir dükkanda veya bir sokağın belli yerinde sabit bulunsunlar, ticareti sermayesi ile birlikte vücut çalışmalarına dayanan ve geliri o yer gelenek ve teamülüne nazaran tacir niteliğini kazanmasını icap ettirmeyecek miktarda sınırlı olan ve bu bakımdan ticaret sicili ve dolayısiyle ticaret ve sanayi odasına kayıtları gerekmeyen, aynı niteliğe (Sermaye unsuru olsun, olmasın) sahip olmakla beraber, ayrıca çalıştığı sanat, meslek ve hizmet kolunda bilgi, görgü ve İhtisasını değerlendiren hizmet, meslek ve sanat, sahipleriyle bunların yanlarında çalışanlar ve geçimini sınırlı olarak kamyonculuk, otomobilcilik ve şoförlükle temin eden kimselerin birinci maddede belirtilen amaçlarla kuracakları odalar bu kanun hükümlerine tabidir.

Hakkında Datassist Mevzuat Kulübü

Göz atın

2021 Deniz İş Kanunu İdari Para Cezaları

2021 Deniz İş Kanunu İdari Para Cezaları

Tutarlarında her yıl değişiklik yapılan idari para cezalarından birisi de Deniz İş Kanunu'ndaki cezalar. İşte 2021 tutarları!

6 yorum

  1. 5 buçuk yıldır mimarlık ofisinde çalışıyorum. İşveren ve işçi olmak üzere 2 kişiyiz. İş kanunu kapsamına giriyor mu?
    Çıkışım yapılacak tazminat hakkımı alabilir miyim?

  2. bir çiftlikte hayvan bakıcısı olarak çalışmaktayım. iş kanunu kapsamında bir işçi miyim?

    • Merhabalar 1 konu hakkında bilgi alacaktım
      Ben iş yerinde kasık ameliyatı geçirdim 5 yıl süre oldu agır kaldırmalarda yüklenmelerde kasılma oluyor zorlanıyom iş yerindeki görevimde elektrik ama bunun dısında bizlere sırayla su sefillerine damacanla su tasımamızı söylüyorlar bunu ağır kaldırmama raporu olmasa dahi taşımak zorunlugumuz varmıdır tesekkürler

      • ilker bey merhaba ben isg uzmanıyım göreviniz dışında farklı bir görev verildiyse ve bu iş size uygun değilse işten kaçınma hakkına sahipsiniz ve haklarınız saklıdır.iyi günler

  3. Merhaba ben ikibucuk sene elektrikli bisiklet fabrikasında çaycı olarak çalışıyordum ki dün cikisimi verdiler bana dün söyledikleri için ihbarı hak edemiyorum ki ihbarı almak için benim kırk iki gün çalışmamı söylediler amaa saat vermediler şu saate kadar çalışan diye
    Soylediler ama saat vermediler ben iş yerime en geç altibucukta geliyordum ikicuksenedir benim giriş kartım çıkış kartım var ben tazminatımı verecekler ama ben ise giriş saatlerimin artı dört dolmuş yaptığım için yol paramı talep ettim sizce alabilirmiyim eğer vermeseler iş mahkemsine sikyet etsem lütfen yardımcı olun bana

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir